كارايي باكتري‌هاي انحلال‌كننده روي بر جذب روي و برخي شاخص‌هاي رشدي گندم در گلخانه

The Effect of Zinc Solubilizing Bacteria on Zinc Uptake and Some Properties of Wheat in the Greenhouse

روي يك عنصر ضروري براي گياهان است. اين عنصر در گياه موجب بهبود رشد و عملكرد شده و در متابوليسم كربوهيدرات­‌ها نقش دارد. كمبود روي در خاك‌­ها و گياهان زراعي ايران به‌دلايل متعددي از جمله آهكي بودن خاك­‌هاي زراعي، مصرف بي­‌رويه كودهاي فسفره و مصرف نامتعادل كودها محتمل است. در پژوهش حاضر تأثير باكتري­‌هاي انحلال­ كننده عنصر روي بر برخي ويژگي­هاي گياه گندم به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي بررسي ­شد. تيمارهاي آزمايش شامل باكتري در چهار سطح 1B (شاهد)،2B (Bacillus megaterium)، 3B(Enterobacter cloacae)، 4B(تركيب دو باكتري مذكور) و كود سولفات­ روي در سه سطح Zn0 (شاهد)، Zn20 (بيست كيلوگرم بر هكتار) و Zn40 (چهل كيلوگرم بر هكتار) بودند. طي دوره آزمايش ارتفاع گياه و شاخص­ كلروفيل اندازه­‌گيري شد. در پايان دوره كشت مقدار روي تبادلي خاك، وزن خشك ريشه و اندام هوايي و مقدار روي در ريشه، ساقه و دانه اندازه‌­گيري و عملكرد دانه و مقدار جذب روي در دانه نيز محاسبه شد. نتايج نشان داد مقدار روي تبادلي خاك با كاربرد هر يك از تيمارهاي باكتري نسبت به تيمار شاهد، افزايش معني­‌داري در سطح يك­ درصد داشت. بيشترين مقدار روي تبادلي، عملكرد دانه، غلظت و جذب روي­ در دانه در تيمار داراي دو باكتري و با كاربرد 40 كيلوگرم بر هكتار سولفات روي و پس از آن در حضور Enterobacter cloacae با كاربرد 40 كيلوگرم در هكتار سولفات روي مشاهده شد. بيشينه تمام ويژگي­‌هاي اندازه‌­گيري شده در تيمار داراي دو باكتري Enterobacter cloacae و Bacillus megaterium نشان‌دهنده امكان استفاده از اين باكتري­‌ها در راستاي غني­‌سازي روي در گندم، توليد بهينه محصول و كشاورزي پايدار است.

Zinc is essential micronutrients for plants. This element improves plant growth and yield and plays a role in the metabolism of carbohydrates. Zinc deficiency in soils and Iranian crops is possible due to numerous reasons such as calcareous soils, excessive use of phosphorus fertilizers and unbalanced fertilizer use. The effect of zinc solubilizing bacteria on some wheat properties was considered as a factorial experiment in greenhouse conditions based on a completely randomized design. Treatments consisted of four levels of bacteria comprising B1 (control), B2 (Bacillus megaterium), B3 (Enterobacter cloacae) and B4 (consortium of both bacterium), and ZnSO4 fertilizer at three levels including Zn0 (control), Zn20 (20 Kg/ha) and Zn40 (40 kg/ha). During the experiment, some parameters such as plant height and chlorophyll index were measured. At the end of the cultivation period, soil available zinc, dry weight of root and aerial part, and the zinc concentration of the root, shoot and grain were determined. Grain yield and zinc uptake in the grain were also calculated. The results indicated soil exchangeable zinc content was increased significantly (P<0.05) in all bacterial treatments, as compared to the control treatment. The maximum amount of soil exchangeable zinc, grain yield, zinc concentration and uptake in grain were observed in the treatment containing bacteria consortium with the application of 40 kg/ha of zinc sulfate fertilizer, which was followed by the treatment containing Enterobacter cloacae with the application of 40 kg/ha of the zinc sulfate fertilizer. The maximum amount of all measured properties in the treatment containing Enterobacter cloacae and Bacillus megaterium indicated the possibility of applying those bacteria for zinc enrichment in wheat, crop optimal production, and the sustainable agriculture.