به‌روز رساني و بازنگري سند ملي آب در دشت‌هاي قزوين و فومنات

Updating and Reviewing of the Document of National Water in Ghazvin and Fomanat Plains

تعيين ميزان آب مورد نياز گياه و برنامه ريزي آبياري در استفاده پايدار از منابع آب نقش به سزايي دارد. سند ملي آب كشور نتيجه طرح نياز خالص آبياري محصولات است كه با هدف تخصيص بهينه منابع آب به مصارف موجود ارائه شد. روش محاسباتي در آن، استفاده از روش پنمن مانتيث فائو است. براي برطرف كردن برخي از كاستي هاي سند مذكور و متناسب شدن آن با شرايط دشت هاي كشور، نياز به به هنگام كردن سند مذكور است. هدف از اين مطالعه، شناخت مشكلات سند ملي آب و تدوين روش مناسب براي اجرا در دشت هاي كشور است. در اين راستا، آب مورد نياز الگوي كشت هاي مختلف به صورت پايلوت براي دشت قزوين در استان قزوين (نماينده مناطق خشك كشور) و دشت فومنات در استان گيلان (نماينده مناطق مرطوب كشور) در دوره آماري 1976 تا 2005 با روش پنمن مانتيث فائو محاسبه و نتايج آن با سند ملي آب مقايسه شد. نتايج نشان مي دهد مقدار تبخير و تعرق پتانسيل سالانه بين 1330 تا 1587.1 ميلي متر در دشت قزوين و 743 تا 809 ميلي متر در دشت فومنات متغير است. به طور متوسط، تبخير و تعرق به اندازه 40.6 درصد در ايستگاه تاكستان (به عنوان ايستگاه نمونه) در دشت قزوين نسبت به سند ملي آب بيشتر است.

Determination of the required water for crop and irrigation programing is of major importance in the sustainable use of water resources. The national water document is the output of the ‘net irrigation required for crops’, which is presented for the optimum allocation of water resources for the demands. The Penman-Monteith-FAO method is used in the calculation. Updating the national water document is necessary to overcome its some limitations, and to provide more adaptation to the plains conditions of the country. The objective of this study was the recognition of the existing problems of the water national document and appropriate method development for implementing in the country plains. In this regard, the required water of different crop patterns was calculated using the Penman-Monteith-FAO method in the Ghazvin plain (as a dry plain), Ghazvin province, and Fomanat plain (as a wet plain), in Fomanat province, in the period of 1976-2005. The results were compared to the water national document. It was shown that annual potential evatranspiration varied between 1330 and 1587.1 mm in the Ghazvin plain, and between 743 and 809 mm in the Fomanat plain. The calculated evapotranspiration in the present study was about 40.6% more than water national document in the Takestan station, in Ghazvin plain, as a sample station.