اثر زهاب توليد شده در فصل رشد نيشكر بر كيفيت آب تالاب شادگان

The Effect of Waste Water of Sugarcane Farms during Growing Season on the Water Quality of Shadegan Lagoon

از سال 1380 آب زهكش اصلي واحدهاي كشت و صنعت نيشكر و صنايع جانبي كه در شرق رودخانه كارون قرار دارند، به طرف تالاب شادگان منحرف شد. با توجه به متوسط دبي و شوري زهاب اين شركت‌ها در بهار و تابستان كه به‌ترتيب برابر 20 و 20/5 متر مكعب در ثانيه و 17/1 و 13/3 دسي‌زيمنس بر متر برآورد شد، تغييرات قابل ملاحظه‌اي در كيفيت آب تالاب نسبت به زمان قبل از ورود زهاب رخ داد. بر همين اساس طي آزمايشي اقدام به بررسي اثر زهاب توليدي نيشكر بر كيفيت آب تالاب شد. نتايج نشان داد كه ميانگين شوري در طي زمان‌هاي قبل و بعد از ورود زهاب در نقاط مختلف تفاوت معني‌داري داشت. ميانگين شوري نقطه دو (در امتداد محل ورود زهاب) در تابستان از 17/7 به 51/5 دسي‌زيمنس بر متر رسيد. مشخص شد كه پس از ورود زهاب به تالاب، ميزان شوري آب و املاح آن در تابستان، در تمامي نقاط به‌جز نقاط يك (در حاشيه شمالي تالاب) و سه (تحت تأثير رودخانه جراحي) افزايش يافت. ميزان يون فسفات نيز در تمامي نقاط روند صعودي را نشان داد اما بيشترين افزايش ميزان فسفات آب در فصل تابستان در نقاط يك و دو مشاهده شد. با توجه به اهميت اين تالاب در حفظ گونه‌هاي متعدد گياهي و جانوري، ضروري است تا شركت‌هاي كشت و صنعت نيشكر و صنايع جانبي نسبت به اين امر حساسيت ويژه‌اي را نشان دهند.

Since 2001, water main drainage of sugarcane farms located in the east side of Karoon River has been deviated to Shadegan lagoon. The average discharge and salinity of the drain water in spring and summer were 20 and 20.5 m3 sec-1 and 17.1 and 13.3 dS m-1, respectively. Therefore, there have been considerable changes in the lagoon water quality when compared to the time before entering the drain water. Therefore, an experiment was performed to investigate the effects of sugarcane waste water on the quality of Lagoon’s water. The results showed that the average salinity was increased significantly before and after the entrance of the drainage into different points. The average salinity in the sample point No.2 (along the entrance of the drainage) in summer was changed from 17.7 to 51.5 dS m-1. The results, therefore, revealed that after the entrance of drainage water to Lagoon, during summer time, water salinity and mineral concentrations were increased for all locations except the points of 1 (on the northern margin of Lagoon) and 3 (influenced by Jarahi River). Phosphate ion concentration was increased at all investigated locations, but the highest phosphate concentrations were observed at the location points of 1 and 2 in summer. Given the important role of this lagoon in the protection of animal and plant spices, it is essentially important for sugarcane production companies to adopt a special measure for the protection of Lagoon from any source of pollution.