تحول فقر در استان ايلام طي برنامه‌هاي دوم تا پنجم توسعه: با تاكيد برآثار سياست هدفمندي يارانه‌ها

هدف اين مقاله بررسي فقر در چهار حوزه وسعت، توزيع، شدت و سياستگذاري در مناطق شهري و روستايي استان ايلام است. در اين پژوهش با بكارگيري داده‌هاي هزينه و درآمد خانوارها، شاخص‌هاي فقر سرشمار، شكاف فقر، كشش فقر، هدفمندي ثابت سرانه و مدت زمان فقر طي برنامه‌هاي دوم تا پنجم توسعه برآورد شدند. نتايج نشان مي‌دهد كه تغييرات ساختاري ايجاد شده در برنامه‌هاي چهارم و پنجم متفاوت از برنامه‌هاي قبل است از جمله اينكه براي اولين بار ميزان فقر مناطق روستايي بيشتر از مناطق شهري شده و تنها در اين دوره در هر دو منطقه جغرافيايي فقر افزايش يافته است. بررسي فقر سرشمار بر اساس مشخصه‌هاي خانوارها نشان مي‌دهد كه بعد از هدفمندي نه تنها براي هيچ گروهي از خانوارها فقر بهبود نيافته بلكه خانوارهاي غيرآسيب‌پذير نيز آسيب‌پذير شده‌اند. در مورد سياستگذاري كاهش فقر، ميزان اثرگذاري رشد بر فقر در مناطق روستايي بيش از 1/5 برابر مناطق شهري است و اندازه‌گيري مدت زمان فقر نشان مي‌دهد كه خانوارهاي با شكاف فقر حداكثري را تنها با نرخ‌هاي رشد 12 درصدي طي دوره 10 ساله مي‌توان از فقر رهايي بخشيد. بر اساس نتايج شاخص هدفمندسازي ثابت سرانه حتي با دو برابر كردن يارانه‌ها همچنان 36 و 30 درصد خانوارهاي روستايي و شهري فقير خواهند بود. بنابراين با ادامه سياست‌هاي كنوني امكان تعديل فقر وجود ندارد و رفع آن نيازمند حمايت‌هاي اجتماعي گسترده‌تري است كه مستلزم بازنگري در سياست‌هاي حمايتي و روش‌هاي شناسايي فقرا است.