توزيع شكل‌هاي روي در تعدادي نمونه خاك آهكي از دشت‌هاي ماهيدشت و هليلان استان‌هاي كرمانشاه و ايلام

Distribution of Zinc Fractions in Some Calcareous Soils of Mahidasht and Helilan plains of Kermanshah and Ilam Provinces

پژوهش حاضر براي بررسي وضعيت قابليت جذب و توزيع شكل‌هاي شيميايي روي و ارتباط آنها با خصوصيات خاك در سي نمونه خاك‌ آهكي استان‌هاي كرمانشاه و ايلام انجام شد. عصاره‌گيري پي‌در‌پي با نيترات منيزيم (شكل محلول + تبادلي)، استات سديم با pH=5 (شكل كربناتي)، هيپوكلريد سديم با 8/5 =pH (شكل آلي)، هيدروكسيل‌آمين هيدروكلريد pH=2 (شكل متصل به اكسيدهاي منگنز)، هيدروكسيل‌آمين هيدروكلريد 0/25 مولار (شكل متصل به اكسيدهاي آهن بي‌شكل)، اگزالات آمونيوم 0/2 مولار (شكل متصل به اكسيدهاي آهن متبلور) و اسيد نيتريك 7 مولار (شكل باقيمانده) در دو تكرار انجام شد. مقدار DTPA-Zn در محدوده 0/34 تا 3/7 ميلي‌گرم در كيلوگرم خاك بود. روي محلول + تبادلي، متصل به اكسيدهاي منگنز و روي متصل به اكسيدهاي آهن متبلور در حد تشخيص دستگاه جذب اتمي نبودند. فراواني شكل‌هاي شيميايي روي به‌صورت‌ شكل آلي< كربناتي < متصل با اكسيدهاي آهن بي‌شكل < باقيمانده بود. شكل آلي روي، شكل متصل به اكسيدهاي آهن بي‌شكل و روي باقيمانده با كربنات كلسيم معادل همبستگي منفي و معني‌داري نشان دادند. چنين به نظر مي‌رسد كه عامل اصلي كنترل كننده محتواي روي خاك‌هاي مورد مطالعه، كربنات كلسيم است

The present study was conducted to evaluate zinc availability and forms, as well as their relationships with soil properties in some soil samples of Kermanshah and Ilam provinces. Sequential extraction included Mg(NO3)2 (soluble + exchangeable), NaOAc pH = 5 (carbonatic fraction), Na-hypochlorite at pH = 8.5 (organic fraction), hydroxylamine hydrochloride at pH 2 (Mn oxides associated Zn), hydroxylamine hydrochloride (amorphous Fe oxides associated Zn), ammonium oxalate (crystalline Fe oxides associated Zn), and HNO3 (the residual Zn). DTPA-Zn was in the range of 0.34-3.7 mg/kg. The results showed that soluble+ exchangeable, Mn oxides and crystalline Fe oxides associated Zn were not detectable by atomic absorption. Distribution of Zn fractions was in the order of Organic-Zn < Car-Zn < amorphous Fe oxides-Zn < Res-Zn. Organic matter bound Zn and amorphous Fe oxides associated Zn and the residual fractions showed a significant negative correlation with the calcium carbonate equivalent. It seemed s that calcium carbonates were the major factor in controlling the Zn content in the studied soils.