ارزيابي توسعه فيزيكي شهرها و گسترش به سمت مناطق ممنوعه ژئومورفولوژيكي با استفاده از LCM (مطالعه موردي: شهر سنندج)

با توجه به محدوديت هاي توپوگرافي شهر سنندج، روند گسترش نواحي سكونتگاهي به سمت مناطق مخاطره آفرين در طي سال هاي اخير افزايش يافته است. در اين راستا در تحقيق حاضر روند گسترش نواحي سكونتگاهي محدوده شهري سنندج در سال هاي 1370 تا 1394 مورد ارزيابي قرار گرفته شده است. روش كار به‌گونه‌اي است كه پس از تهيه تصاوير ماهواره‌اي (لندست 5، 7 و 8) سال‌هاي 1370، 1379، 1386 و 1394 و پيش ‌پردازش تصاوير، نقشه طبقه‌بندي كاربري اراضي در 4 كلاس نواحي سكونتگاهي، اراضي كشاورزي، باغات و مراتع براي هر كدام از سال‌هاي مذكور تهيه شده است. سپس به آناليز تغييرات هر كدام از كاربري‌ها در طي سال‌هاي مذكور پرداخته‌ شده است. براي اين منظور از مدل LCM استفاده شده است. نتايج تحقيقات بيانگر اين است كه هر سال حدود 1.1 كيلومترمربع بر نواحي سكونتگاهي محدوده شهري سنندج افزوده شده است به‌ طوري ‌كه در سال 1370 مجموع كل نواحي سكونتگاهي محدوده شهري سنندج 27.2 كيلومترمربع بوده است، درحالي‌كه در سال 1394 اين مقدار به 54.5 كيلومترمربع رسيده است. سپس در محيط ARC GIS لايه مناطق ممنوعه از نظر پارامترهاي ژئومورفولوژيكي تهيه شده است. پس از تهيه لايه مناطق ممنوعه (ارتفاع بالاي 2000 متر، جهات شيب شمالي، شيب بالاي 30 درصد، حريم 1000 متري گسل و 200 متري رودخانه)، گسترش نواحي سكونتگاهي در سال هاي 1370، 1379، 1386 و 1394 در مناطق ممنوعه ارزيابي شده است. نتايج محاسبات بيانگر اين است كه در سال 1370 حدود 7.8 كيلومترمربع از نواحي سكونتگاهي در مناطق ممنوعه قرار گرفته اند كه اين مقدار در سال 1394 به 14.8 كيلومترمربع افزايش يافته است. اين مناطق عمدتاً در غرب محدوده شهري سنندج واقع بر ارتفاعات آبيدر و مناطق پرشيب و همچنين مناطق شرقي محدوده سنندج واقع بر حريم رودخانه قرار دارند.