سنجش فضايي ظرفيت تاب‌آوري زيرساختي جامعه روستايي شهرستان بجنورد با مدل FAHP و منطق فازي در محيط GIS

هدف اصلي از تدوين پژوهش حاضر ارزيابي رابطه بين آسيب‌پذيري محيطي و تاب‌آوري زيرساختي جوامع روستايي (در شهرستان بجنورد) به‌منظور ارتقاء ظرفيت تاب‌آوري در نواحي روستايي است. روش پژوهش توصيفي-تحليلي و ماهيت آن كاربردي در نظام برنامه‌ريزي محلي و توسعه روستايي است. متغيرهاي تحقيق پس از بررسي مباني نظري و ادبيات حوزه سنجش آسيب‌پذيري و تاب‌آوري در ايران و ساير كشورها انتخاب گرديده است. بر اين اساس، دو شاخص كلي سنجش آسيب‌پذيري و تاب‌آوري زيرساختي جوامع روستايي با استفاده از 26 معيار در دو مدل FAHP و منطق فازي (عملگر Gamma با حد آستانه 0.7، 0.8 و 0.9) در محيط نرم‌افزار GIS انجام گرفت. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان‌دهنده برخورداري تقريباً 56.69 درصد مساحت شهرستان از شرايط آسيب‌پذيري محيطي زياد و خيلي زياد بوده است كه تعداد 47 روستاي شهرستان در اين پهنه‌ها قرارگرفته است؛ كه بررسي شاخص تاب‌آوري زيرساختي مشخص‌كننده وجود رابطه معنادار و مستقيم بين وضعيت تاب‌آوري پايين نواحي روستايي و آسيب‌پذيري محيطي در پهنه‌هاي شرقي، جنوب و شمال شرق شهرستان بجنورد است. علاوه براين بر اساس خروجي FAHP، حدود 31 درصد نقاط روستايي شهرستان و بر اساس خروجي منطق فازي، حدود 53 درصد نقاط روستايي شهرستان در طبقه تاب‌آوري خيلي زياد) قرارگرفته است. تحليل تطابق نتايج خروجي FAHP و منطق فازي در GIS با ضريب كاپاي 0.166 نشان داد كه نتايج حاصل از دو مدل مذكور داراي درجه تطابق نسبتاً ضعيف ولي مستقيم است كه با سنجش صحت مدل‌ها با استفاده از نقاط كنترل زميني مشخص شد مدل منطق فازي با ضريب كاپاي 0.772 نسبت به مدل FAHP با ضريب كاپاي 0.550 داراي دقت بيشتري است. بنابراين، نياز به تعادل محيطي و مشكلات توسعه در نظام برنامه ريزي محلي در