بررسي فاكتورهاي زيست محيطي مؤثر در انتشار نيترات در آبخوان چادگان استان اصفهان) با استفاده از آناليز مؤلفه‌هاي اصلي

بحران آب در كشور ما و به تبع آن برداشت بي رويه از آب هاي زير زميني باعث شده است كه شناسايي مناطق آسيب پذير آبخوان و مديريت بهره برداري از منابع آب و كاربري اراضي به عنوان يكي از ضرورت هاي اصلي در سراسر كشور شناخته شود كه بايد بيش از پيش مورد توجه قرار گيرد. از بين آلاينده هاي مختلف، نيترات به عنوان يكي از شاخص هاي شيميايي آلودگي آب مورد توجه بوده است. به منظور ارزيابي تأثير فاكتورهاي زيست محيطي مؤثر در آلودگي نيترات در آب هاي زيرزميني، آبخوان چادگان كه يكي از زيرحوضه هاي اصلي گاوخوني محسوب مي گردد و از دو دهه اخير در معرض آلودگي هاي شديد انساني قرار گرفته است، انتخاب گرديد. اين مطالعه به طور ويژه به بررسي 1) توزيع شوري آبخوان چادگان در دو دهه اخير (1395-1374)، 2) توزيع نيترات در آبخوان آبرفتي چادگان و 3) تعيين سهم نسبي پارامترهاي زيست محيطي (از قبيل كاربري اراضي) در آسيب پذيري آب هاي زيرزميني پرداخته است. در اين تحقيق رتبه هر يك از نقاط نمونه برداري براي لايه هاي مدل دراستيك و كاربري اراضي منطقه تعيين گرديد و در نهايت با استفاده از روش آماري چندمتغيره آناليز مؤلفه هاي اصلي، فاكتورهاي كنترل كننده كيفيت آب آبخوان چادگان مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين تحقيق نشان داد شوري آب زيرزميني چادگان در محدوده 250 تا µS/cm 408 قرار گرفته است و در دو دهه اخير (از 308.5 در سال 1374 تا µS/cm 359.2 در سال 1395) به طور مستمر افزايش يافته است و ميزان شوري در قسمت‌هاي شمالي و جنوبي منطقه در سال‌هاي 1374، 1389، 1392 و 1395 نسبت به قسمت‌هاي مركزي آبخوان بيشتر است. از ديگر نتايج اين تحقيق مي توان به غلظت 15 تا mg/l 37 نيترات در سال 1395 به دليل برهمكنش فاكتورهاي آسيب پذيري ذاتي (عمدتاً هيدرولوژيكي) و كاربري اراضي در قسمت هاي شمالي و جنوبي آبخوان چادگان اشاره نمود.