بررسي تأثير افت سطح آب زيرزميني روي فرايند فرسايش خاك و تشكيل پديدۀ گردوغبار

حفر بي رويۀ چاه هاي عميق، سبب افت سطح آب زيرزميني و مسائل ناشي از آن شده است كه مهمترين آن نابودي پوشش گياهي دشتها است كه آب مورد نياز خود را از رطوبت موجود در زمين ميگيرند. هدف از تحقيق حاضر، تجزيه و تحليل كاهش رطوبت خاك سطحي و منبع توليد گردوغبار در حوضۀ هامون- هيرمند از استان سيستان و بلوچستان است. به منظور رسيدن به اين اهداف، از نرمافزار WEAP براي شبيهسازي افت جريان زيرسطحي استفاده شده و سپس با اعمال سناريوهاي مديريتي منابع آب، مقدار افت جريان زيرسطحي تا سال 2031 شبيهسازي شد. با استفاده از روش تحليل سلسله‌مراتبي بهترين گزينه از بين سناريوها انتخاب شد. منطقۀ مطالعه‌شده تحت اين سناريو در پايان سال هدف، 29 سانتيمتر افت جريان زيرسطحي دارد و مقدار كل نياز تأمين‌نشده براي معيارهاي مختلف همچون شرب، كشاورزي و زيست‌محيطي برابر 83/ 1804 ميليون مترمكعب است. سرعت باد در منطقۀ مطالعه‌شده بيش از سرعت آستانۀ حركت ذرات است (بيش از 400 سانتي‌متر بر ثانيه)، بنابراين منطقه توان توليد گردوغبار دارد. براي تجزيه و تحليل كاهش رطوبت خاك سطحي از مدل HYDRUS-1D در مقالۀ حاضر استفاده شده است و نتايج به‌دست‌آمده نشان از كاهش مقدار رطوبت خاك در هر سال دارد. درضمن، ارتباط بين افت جريان زيرسطحي و كاهش مقدار رطوبت خاك در توليد گردوغبار بررسي شد و اين نتيجه به دست آمد كه كاهش رطوبت خاك سطحي ارتباط نزديكي با افت جريان زيرسطحي به اندازۀ حداكثر 83/ 93 سانتي‌متر و همچنين توان توليد گردوغبار متناسب با آن را دارد.