بررسي رفتار قيمتي فرآورده ‌هاي نفتي با تغيير قيمت نفت‌ خام در چارچوب سياست‌ گذاري ايران در بخش نفت

Investigating the Price Behavior of Oil Products in Response to Changing the Price of Crude Oil in the Framework of Iranian Policy in the Oil Sector

در سال‌هاي اخير، اصلاح قيمت فرآورده‌هاي نفتي در مقام اجراي قانون هدفمندسازي يارانه‌ها و حركت به سمت قيمت‌هاي واقعي، در دستور كار قرار گرفته است. شناخت رفتار قيمتي اين فرآورده‌ها قبل از اتخاذ هرگونه تصميمي از اهيمت ويژه‌اي برخوردار مي‌باشد، به‌طوريكه مي‌تواند به عنوان پيش‌نياز بسياري از تصميم‌گيري‌هاي حوزه انرژي مطرح گردد. مقاله حاضر به بررسي وجود رابطه موشك و پَر افزايش سريع و موشكوار قيمت فرآوده‌ها با افزايش قيمت نفت و كاهش كند همانند يك پر در واكنش به كاهش قيمت نفت در قيمت فرآورده‌ها پرداخته است. در اين مقاله كه از الگوي غيرخطي خودرگرسيوني با وقفه‌هاي توزيعي (nardl) و داده‌هاي ماهانه براي بازه‌ زماني 2005 تا 2016 استفاده شده، نتايج حاكي از وجود رابطه نامتقارن بلندمدت و كوتاه‌مدت و نيز وجود اثر موشك و پَر، براي هر پنج فرآورده‌ مي‌باشد. لذا با لحاظ اثر فوق‌الذكر به نظر مي‌رسد انتخاب قيمت فوب خليج فارس معيار مناسبي نبوده و دولت مي‌بايست نسبت به بازنگري مطلوب در قانون هدفمندي يارانه‌ها و ساير قوانين بالادستي مرتبط، با لحاظ اين اثر، اقدام نمايد.

In recent years, the reform of oil product prices has been on the agenda for enforcing subsidies targeting and moving towards real prices. Understanding the pricing behavior of these products prior to making any decision is very important, which can be considered as a prerequisite for many energy-related decisions. The present paper seeks to investigate the existence of a rocket-feather effect in oil product prices- high-speed and fast-moving like a rocket, in response to rising crude oil prices and slow down prices, like a feather, in response to decrease crude oil prices. In this paper, which uses a nonlinear autoregressive distributed lags (NARDL) model and monthly data for the period 2005 to 2016, the results indicate a long-term and short-run asymmetric as well as rocket-feather effect for each of the five products. Therefore, in view of the above, it seems that the choice of Persian Gulf fob prices is not a suitable criterion, and the government should proceed with a favorable review in the targeted subsidy law and other related upstream legislation.