اثر تركيب مالياتي بر توزيع درآمد در ايران: رويكرد خودرگرسيوني با وقفه هاي توزيعي (ardl)

The effect of the tax mix on income distribution in Iran: An autoregressive distributed lag (ARDL) approach

هدف اصلي اين مطالعه بررسي اثر تغيير در تركيب مالياتي بر توزيع درآمد در ايران با استفاده از داده‌هاي دوره زماني 1361-1395 است. براي اين منظور، يك مدل تجربي براي تجزيه و تحليل اثرات جايگزيني اقلام محتلف مالياتي مشتمل بر ماليات بر درآمد، ماليات بر شركت‌ها، ماليات بر ثروت، ماليات بر كالا و خدمات و ماليات بر واردات بر نابرابري درآمد (ضريب جيني) پيشنهاد شده است. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل هم‌انباشتگي مبتني بر رويكرد خودرگرسيون با وقفه‌هاي توزيعي (ardl) نشان مي‌دهند كه (1) جايگزيني ماليات بر درآمد براي هر يك از اقلام ماليات بر شركت‌ها، ماليات بر ثروت و ماليات بر كالا و خدمات منجر به كاهش نابرابري درآمد مي‌شود. (2) جايگزيني ماليات بر شركت‌ها براي ماليات بر ثروت نابرابري درآمد را كاهش مي‌دهد. (3) جايگزيني ماليات بر كالا و خدمات براي ماليات بر ثروت نابرابري درآمد را كاهش مي‌دهد؛ در صورتيكه جايگزيني اين نوع ماليات براي ماليات بر شركت‌ها هيچ تاثير معناداري بر نابرابري درآمد ندارد. (4) جايگزيني ماليات بر واردات براي هر يك از اقلام ماليات بر درآمد، ماليات بر شركت‌ها، ماليات بر ثروت و ماليات بر كالا و خدمات وضعيت توزيع درآمد را بهبود مي‌بخشد. اين نتايج راهنماي مفيدي براي سياست‌گذاران جهت دستيابي به تركيب بهينه ماليات‌ها با هدف كاهش نابرابري درآمدي فراهم مي‌كنند.

The main objective of this study is to investigate the effect of changes in the tax mix on income distribution in Iran using data for the period 1361-1395. To this end, an empirical model is proposed to analyze the effects of substitution of different taxes, including income tax, corporate tax, wealth tax, goods and services tax, and import tax, on income inequality (as measured by the Gini coefficient). The results of the cointegration analysis based on the autoregressive distributed lag (ARDL) approach show that (1) the substitution of income tax for corporate tax, wealth tax, or goods and services tax leads to a reduction in income inequality, (2) the substitution of corporate tax for wealth tax reduces income inequality, (3) the substitution of goods and services tax for wealth tax reduces income inequality, whereas the substitution of this type of tax for corporate tax has no statistically significant effect on income inequality, and (4) the substitution of import tax for income tax, corporate tax, wealth tax, or goods and services tax improves income distribution. These results provide a useful guide for policy makers to achieve an optimal mix of taxes aimed at reducing income inequality.