بررسي موثرترين عوامل توضيح‌دهنده رشد اقتصادي در كشورهاي سازمان همكاري اسلامي: رهيافت حداكثر راست‌نمايي پانل بيزي

The study of the most effective factors explaining economic growth in OIC countries: Bayesian panel Likelihood approach

نواقص الگوهاي رشد و شيوه‌هاي بررسي شواهد تجربي مربوطه، و نيز تعدد منابع و عوامل رشد ‌اقتصادي، منجر به نااطميناني از صحت تصريح مدل شده و مانع اجماعِ محققان، در مورد عوامل كليدي تعيين‌كننده‌ رشد اقتصادي شده است. هدف اين مقاله تعيين مهم‌ترين عوامل رشد در كشورهاي عضو سازمان‌ همكاري ‌اسلامي بوده است. بدين منظور، نمونه‌اي از اين كشورها در دوره‌ 2015– 1975، انتخاب شده و با استفاده از رهيافت حداكثر راست‌نمايي بيزي (bml) در بستر داده‌هاي تابلويي، از بين عوامل بسياري كه مي‌توانند رشد را تحت تاثير قرار دهند، به‌صورت درون‌زا و از طريق انواع آزمون‌ها در تكرارهاي فراوان، عواملي كه بيشترين تاثير را دارند، انتخاب و به‌عنوان قوي‌ترين عوامل، معرفي شده است. طبق نتايج، نرخ پس‌انداز (sr)، سرمايه‌گذاري‌مستقيم‌خارجي (fdi)، سرمايه‌گذاري‌ملي (ish)، بهره‌وري‌كل عوامل توليد (tfp)، و مخارج تحقيق و توسعه (r&d)، بيشترين تاثير را بر رشد اقتصادي اين كشورها داشته‌اند. نتايج مي‌تواند براي ساختن الگوهاي مناسب جهت تبيين مسايل مربوط به رشد اقتصادي در كشورهاي عضو سازمان همكاري اسلامي و نيز مديريت بهتر فرآيند رشد اقتصادي، مورد استفاده قرار گيرد.

The defects of growth models and the methods of examining relevant empirical evidence, as well as the multiplicity of sources and factors of economic growth, have led to uncertainty about the accuracy of the model specification and impeded consensus among researchers about the key determinants of economic growth. The purpose of this paper is to determine the most important growth factors in OIC member states. For this purpose, a sample of these countries has been selected during period 1975 - 2015 and using the Bayesian Maximum Likelihood Approach (BML) in the context of panel data, among the many factors that can affect growth, endogenously and through various exams in many repetitions, the factors that have the greatest impact are selected and introduced as the robust factors. According to the results, saving rates (SR), foreign direct investment (FDI), investment (ISH), total factors productivity (TFP), and research and development expenditures (R & D) have had the greatest impact on economic growth in these countries. The results could be used to build appropriate patterns for explaining economic growth issues in OIC member states and better management of the economic growth process.