تبيين ساختار فضايي شهر و شكل گيري مراكز فرعي در شهر اردبيل

Explaining the urban spatial structure and the formation of sub-centers in the city of Ardabil

تغييرات ساختار فضايي شهرها از عوامل مختلفي نشات مي گيرد كه يكي از آن ها شهرنشيني است. شهرنشيني با دو مقوله جمعيت و اشتغال قابل اندازه گيري است. جمعيت به صورت يكنواخت در شهر توزيع نمي شود. بلكه بسته به شرايطي از الگوهاي مختلفي تبعيت مي كند. همچنين عامل جمعيت در كنار ساير پارامترهاي فضايي، منشا ايجاد هسته هاي فرعي شده و بر توزيع فضايي اشتغال نيز تاثير مي گذارد. در پژوهش حاضر هدف اصلي بررسي تغييرات جمعيتي و كانون هاي فعاليتي به صورت توزيع فضايي در شهر اردبيل است. در اين پژوهش با روش كمي، توصيفي و تحليلي، روند الگوهاي فضايي جمعيت و اشتغال مورد بررسي قرارگرفته است. داده هاي استفاده شده براي تحليل هاي جمعيتي، داده هاي سرشماري سال هاي 1390 و 1395 بوده است اما براي بررسي توزيع فضايي اشتغال از داده هاي توزيع كاربري هاي تجاري و خدماتي براي سال هاي 1385 و 1390 طرح جامع شهر اردبيل استفاده شده است. روش تجزيه وتحليل داده ها، آمار فضايي موران عمومي و محلي بوده است. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه جمعيت شهر اردبيل طي سال هاي آماري 1390 و 1395 از الگوي فضايي خوشه ايتبعيت مي كند كه اين روند باگذشت زمان قوت گرفته است. همچنين روند توزيع فضايي اشتغال به صورت الگوي خوشه ايبا مراكز فرعي همراه است؛ بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه ساختار فضايي شهر طي سال هاي اخير به سمت چندهسته اي شدن پيش مي رود.

Changes in the urban spatial structure originate from a variety of factors that one of them is urbanization. Urbanization is measurable with two categories of population and employment. The population is not distributed uniformly in the city; but depending on the circumstances follows different patterns. Also, the factor of the population, along with other spatial parameters, is the source of the creation of secondary nuclei and also affects the spatial distribution of employment. In this research, the main goal of the study is to investigate demographic changes and activity centers as spatial distribution in Ardabil. In this research, with quantitative, descriptive and analytical methods, the spatial patterns process of population and employment patterns have been investigated. The data used for demographic analysis were census data from 1390 and 1395. But for the study of the spatial distribution of employment, were used from data commercial and service uses for the years 1385 and 1390 the comprehensive plan of the city of Ardabil. The data analysis method is the general and local Moran. The results indicate that the population of Ardabil city during the years of 2011 and 2016 follows the cluster spatial pattern that this process has increased over time. Also, the spatial distribution of employment is clustered with sub-centers; therefore, can be concluded that the urban spatial structure has been moving towards polycentric becoming in recent years.