ارزيابي پتانسيل تورم خاك‌هاي ريزدانه بزرگراه شمالي تبريز بر اساس حد انقباض

انقباض و تورم دو روي يك سكه بوده و هر خاكي كه علائمي از انقباض و ترك خوردگي در موقع خشك شدن از خود نشان دهد، قابليت تورم در اثر جذب رطوبت را نيز دارد. پديده تورم پديده اي برگشت پذير است. مسير اتوبان شمالي تبريز عموماً متشكل از خاك هاي ريزدانه بوده و اكثراً از خاك هاي رسي و مارني تشكيل شده است. با وجود عمر نسبتاً كم اين اتوبان، در قسمت هاي مختلفي از اين مسير تأثير پديده هاي مختلف زمين شناسي موجب بروز ترك ها و شكستگي هاي طولي و عرضي، اعوجاج در سطح روسازي اتوبان شده كه يكي از اين پديده هاي مخرب تورم و انقباض خاك هاي ريزدانه است. در اين تحقيق بعد از بررسي هاي محلي، نمونه برداري شده و با تعيين حد انقباض به كمك روش هاي مستيقم و غيرمستقيم، پتانسيل تورم خاك هاي ريزدانه محدوده اين بزرگراه بررسي شده است. بر روي نمونه‌هاي أخذ شده آزمايش هاي دانه بندي، هيدرومتري، تعيين حد رواني، حد خميري و حد انقباض و درصد تورم انجام گرفته است. بر اساس طبقه بندي يونيفايد همه نمونه‌ها در گروه CL قرار دارند. حد انقباض نمونه‌ها بين 12 تا 18 درصد و نشانه خميري بين 10 تا 23 درصد، درصد تورم آزاد نمونه‌ها با استفاده دستگاه تحكيم يك بعدي (ادومتر) بين 3 تا 10 درصد تعيين شده است. هم چنين حد انقباض نمونه‌ها بر اساس حد رواني و شاخص خميري به روش ترسيمي كاساگرانده برآورد شده و مشاهده گرديده كه با مقادير ارزيابي درصد تورم با آزمايشات، انطباق خوبي دارد. عدد فعاليت نمونه‌ها كمتر از 1 و مقدار مواد رسي 24 تا 34 درصد تعيين شده است. هم چنين پتانسيل تورم نمونه‌ها با ساير روابط تجربي و طبقه بندي‌هاي موجود بر اساس حد انقباض و نشانه خميري و عدد فعاليت تعيين شده و مشاهده گرديد كه پتانسيل تورم اين خاك ها كم تا متوسط است.