كاربرد يافته‌هاي سنگ‌شناسي و داده‌هاي زمين‌شيميايي در بررسي زمين‌شناسي زيست‌محيطي مناطق افيوليتي: بررسي موردي در شمال نايين و عشين (استان اصفهان)

بررسي يافته‌هاي سنگ‌شناسي و داده‌هاي زمين‌شيمبايي سنگ‌هاي مافيك و الترامافيك و واحدهاي سنگ‌شناسي مرتبط با آن ها در افيوليت‌ها، مقدمه‌اي براي بررسي‌هاي زمين‌شناسي زيست‌محيطي، كشاورزي و منابع طبيعي است. با توجه به قرارگيري مناطق شهري و روستايي نايين تا عشين در نزديكي مناطق افيوليتي (شمال‌غرب خرده قاره مركز – شرق ايران)، بررسي زمين‌شيمي واحدهاي مافيك و الترامافيك اين افيوليت‌ها از ديدگاه زمين‌شناسي زيست‌محيطي اهميت بالايي دارد. براي اين منظور، داده‌هاي زمين‌شيميايي موجود براي سنگ‌هاي بازيك (گدازه‌هاي بالشي و دايك‌هاي ديابازي)، متابازيك (آمفيبوليت‌ها)، پريدوتيت‌ها ي دگرگون و دگرسان‌شده اين دو افيوليت از ديدگاه فاكتورهاي زيست‌محيطي بررسي شدند. براي نمونه، در پريدوتيت‌ها كه از فراوان‌ترين گروه‌هاي سنگي اين افيوليت‌ها به‌شمار مي‌روند، مقدار غني‌شدگي (Ef) براي عنصر نيكل غني‌شدگي بسيار بسيار بالا، براي كروم غني‌شدگي بسيار بالا و براي كبالت غني‌شدگي بالا را نشان مي‌دهد. هم چنين، مقدار شاخص تجمع زمين (Igeo) براي عنصرهاي كروم ( Igeo ~4 ) و نيكل (5 Igeo ) در پريدوتيت‌ها به شدت بسيار بالاست. ازاين‌رو، مقدار بالاي فاكتورهاي Ef و Igeo فلزهاي سنگين بررسي‌شده (مانند: كروم، نيكل، كبالت، آرسنيك و واناديم) و كاني‌هاي آزبستوزي (مانند هورنبلند، ترموليت، تالك و كريزوتيل) در سنگ‌هاي مافيك و الترامافيك افيوليت‌ها مي‌توانند از آلاينده‌هاي خطرناك زيست‌محيطي در اين افيوليت‌ها به‌شمار بروند. بنابراين، بررسي ميزان ورود اين عنصرهاي به آب‌هاي زيرزميني و زنجيره غذايي ساكنان روستاها و شهرهاي دامنه مناطق افيوليتي مي‌تواند موضوع بررسي‌هاي زيست‌محيطي در اين مناطق باشد.