كليدواژه :
حرم حضرت عبدالعظيم(ع) , شهرري , نشانه , تصوير ذهني , فضاهاي مذهبي
چكيده فارسي :
فضاهاي مذهبي نقش مهمي در ساختار فضايي شهرهاي ايراني و حيات فردي- اجتماعي شهروندان دارد. اين فضاها ضمن داشتن مركزيت در استخوانبندي شهرهاي ايراني، بسترِ رويدادها و حيات فرهنگي- اجتماعي شهروندان در مناسبتها و ايام خاص ميباشد. اما تحولات فرهنگي- اجتماعي دوره معاصر، تغييراتي قابلتوجه را در برنامهها، طرحها، سرمايهگذاريهاي شهري موجب شده است. تحولاتي كه اغلب زمينههاي بومي را ناديده ميگيرد. يكي از اين زمينهها، زمينه ديني و مذهبي شهروندان و فضاها و مراكز مربوط به آنهاست. حال اين پرسش به ذهن متبادر ميشود كه فضاهاي ديني و مذهبي در نظر مردم چه جايگاهي دارند؟ تحقيق حاضر به بررسي جايگاه فضاهاي مذهبي در تصوير ذهني مردم در شهرهايي با مراكز مذهبي شاخص مانند شهر ري با مركزيت مذهبي حرم شاه عبدالعظيم(ع)، ميپردازد. در اين تحقيق با روش تحقيق با تكنيك استخراج تصوير ذهني شهروندان و پرسشگري در مورد تعلقخاطر به فضاهاي عمومي و همگاني، مورد بررسي قرار گرفته است. طي اين مطالعات، ضمن مصاحبه و پرسش از 68 نفر از ساكنان، عابران و مراجعين فضاهاي مذهبي شهرري در نقاط مختلف شهر، نقشه ذهني 40 نفر از شهروندان استخراج گرديد: در اين نقشههاي ذهني، فضاهاي مذهبي بهعنوان گرهها و نشانههايي مهم و نقطه آغازين، كانوني و محل تاكيد نقشهها بودهاند. همچنين در پرسشنامههاي مذكور كه 54 نفر آن را پاسخ دادهاند (فضاها و مكانهاي مورد علاقه خود را بهترتيب اولويت نام ببريد): فضاهاي مذهبي بالاترين و بيشترين اولويتهاي انتخابي و تلعقخاطر شهروندان را داشتند. اين فضاهاي عبارتند از: حرمحضرت شاه عبدالعظيم(ع) و فضاهاي پيراموني، مجموعه آرامگاهي ابنبابويه و امامزاده عبدالله. همچنين نتايج نشان ميدهد كه فضاهاي عمومي جديدالاحداث مانند پارك رازي، سينماي جديد، بزرگراه كمربندي شهرري، پاساژها و مجموعههاي تجاري و ... در تصوير ذهني مصاحبهشوندگان و اولويتهاي موردعلاقهشان جايگاهي نداشتهاند. بنابراين «شناخت، تحليل و ارزيابي» برنامهها و طرحهاي شهري از طريق مراجعه به تصوير ذهني شهروندان و پرسش از آنها و مدنظر قرار دادن تصوير ذهني و آراي مردمي، امري ضروري و مهم در توسعه شهري به سمت پايداري ارزشهاي بومي و زمينهاي ميباشد.
چكيده لاتين :
The Urban design is a course, profession and art that aims to upgrading environmental qualities. In this field, attention to vernacular contexts especially religious and cultural places and citizen’s cognitive image is very essential. Religious places as unifier complexes, has a basic role in urban life. Iranian cities has many religious spaces, as valuable contexts that are threatened by adverse urban construction. Now this question are introduced that though contemporary evolutions, what importance of religious places in urban life and citizen’s cognitive image? This research aims to studying the importance of religious places especially religious places in citizen’s cognitive image as identical themes in cultural, social and physical aspects of Iranian cities. The research methods that used in this paper is descriptive, analytical, and exploratory and case study research method with questionnaire usage, interview from people about their cognitive image techniques. In case study, via interview from 40people of Shahr_e_Ray citizens, the cognitive image of Ray citizen’s has questioned. This questionnaire showed the religious spaces are the basic, important, essential signs and places in urban life. Also religious places are maximum interests between other places. Shah-Abdol-Azim Shrine, Ebn-e-Babouye cemetery and Imamzadeh- Abdollah are the most interesting places. Against, other modern spaces such as parks, cinema, mall and highway have very low role in people’s cognitive images.
