تحليل رده شناختيِ اسم مركّب در گونۀ رودباريِ قلعه گنج

به زعم بسياري از زبان شناسان، بيشترِ زبان هاي دنيا از «تركيب» به عنوان يكي از زاياترين فرايندهاي واژه سازي به منظور گسترش دامنۀ واژگاني خود بهره مي گيرند، مدّعايي كه در مورد گويش رودباري (استان كرمان) و گونه هاي جغرافيايي متعدّد آن نيز صادق است. در اين فرايند، همنشينيِ دو يا چند تكواژِ واژگانيِ آزاد سبب پيدايش يك واحد زبانيِ مركّب مي گردد. از آنجا كه در رودباري اساميِ مركّبْ از بسامدِ كاربرد بسيار بالاتري نسبت به ديگر كلمات مركّب برخوردارند، كانون توجّه پژوهش حاضر بر تحليل اساميِ مركّب اين گويش معطوف است. به بيان فنّي تر، پژوهش حاضر مي كوشد بر پايۀ پيكرۀ زبانيِ حاصل از مصاحبه و ضبط گفتار آزاد گويشورانِ مناسب، توزيع پرسشنامه، برگه نويسي و بهره گيري از شمّ زباني، به تحليلِ همزمانيِ اساميِ مركّبِ رودباري از ديدگاه رده شناختي و بر پايۀ سه مورد از معيارهاي پيشنهادي بائِر (2009: 555-547) شامل هسته داري، ترتيب اجزاي تركيب و معني شناسيِ تركيب در گونۀ رايج در شهرستان قلعه گنج بپردازد. نتايج پژوهش نشان مي دهد رودباري همانند بيشتر زبان هاي دنيا، ويژگي هاي رده شناختيِ يكدستي نداشته بلكه از اين حيث، به صورت پيوستاري عمل مي كند و لذا بايستي از اصطلاح «گرايش كلّي» براي توصيف ويژگي هاي رده شناختيِ مورد مطالعه بهره گرفت. به طور مشخّص، گرايش كلّيِ رده شناختيِ رودباريِ امروز از منظر اين سه معيارِ رده شناختي، به ترتيب به سوي اساميِ مركّبِ بدونِ هسته، اساميِ مركّبِ هسته آغازين و اساميِ مركّبِ برونْ مركز است.