مدح و اغراض آن در قصايد ابوالقاسم قائم مقام فراهاني

يكي از زيرمجموعه هاي انواع ادبي، «مدح و ستايش» است كه بنا به وجود توصيفات اغراق آميز و صله طلبي هاي خفّت بار برخي از شاعران در دوران متمادي، بهره گيري از اين نوع ادبي، مورد انتقاد و حتّي نكوهش برخي از محقّقان و شاعران نيز واقع شده است؛ امّا گفتني است كه مدح و ستايش گري در آثار برخي از شاعران، داراي اغراضي غير از خوشايندي ممدوح، دريافت صله، كسب اعتبار و... مي باشد. اين پژوهش بر اساس منابع كتابخانه اي و شيوۀ توصيفي تحليلي انجام گرفته، و برآيند تحقيق، حاكي از آن است كه «ابوالقاسم قائم مقام فراهاني» سياستمدار اديب دورۀ قاجار، در قصايد ديوان اشعار خود كه داراي انواع ادبيِ «گلايه»، «اندرز»، «هجو»، «نكوهش»، «مطايبه» و «طنز» است مديحه سرايي را ابزاري در جهت بيان اغراضي همچون: تهنيت (تهنيتِ فتوحات/ تهنيت و نكوهش خائنان)، اعتذار (پوزش، امان طلبي، گلايه و دادخواهي)، قَدْح (انتقاد و نكوهش) و تهييج و ترغيب مخاطب، قرار مي دهد.