تأثير گسترش ساختاري جمله بر ماهيت معنا در نثر صوفيانۀ ميبدي

بخشي از تأثيرگذاري عميق نثرصوفيانۀ ميبدي به خلاقيت هاي ساختاري بازمي گردد. اين پژوهش به بررسي جملات مركب پرداخته تا تأثير گسترش ساختار را بر ماهيت معنا نشان دهد. ضرورت و اهميت اين پژوهش در شناخت بيشتر بُعد انعطاف پذيري ساختاري زبان فارسي است. حوزۀ پژوهش، بخش تفسير عرفاني مجلدات دهگانۀ كشف الاسرار و عده الابرار است كه به روش سيستماتيك نمونه برداري شده اند تا به اين پرسش پاسخ دهندكه؛ گسترش ساختاري جملات مركب چه تأثيري بر ماهيت معنايي شان دارد؟ يافته ها نشان مي دهند؛ در نثر صوفيانۀ ميبدي، با چندگونه پيوند ساختاري و شكل گيري معنا روبرو هستيم. نخست؛ پيوند خطي اجزاي ساختار و معنا در جملات مستقل همپايه. دوم؛ پيوند تودرتوي ميان ساختار و معاني جملات ناهمپايه. سوم؛ پيوند تلفيقي(خطي و تودرتوي) ميان اجزاي ساختار و معنا در جملات خوشه اي (مركبِ كامل) با بيشترين نمونه. چنانكه شواهد نشان مي دهند؛ در آغاز يك ساختار نحوي مركب، جملۀ سادۀ مستقلي آمده و در زنجيرۀ جملات پس از آن، در هر جمله، بخشي از معاني جمله يا جملات پيشين به شيوه هاي مختلف گنجانده شده است. ازاين روي؛ هر جمله درعين برخورداري از استقلال با سهيم شدن در جزيي از معناي جملات پيش از خود از افزايش معنا نيز برخوردار گرديده است. علاوه بر افزايش معنا، روند هم افزايي معاني در زنجيرۀ جملات و پيوندهاي تودرتوي معنا و ساختار به معناي نهايي جملۀ مركبِ كامل عمق بخشيده است. بدين گونه؛ ميبدي توانسته با بيان ِروشنِ معانيِ پيچيده، تأثيري ماندگار برانديشۀ خواننده اش بگذارد. از زيبايي آفريني كه بگذريم، تعليق معنا، افزايش معنا، هم افزايي معنا و عمق بخشيدن به معنا را از جمله تأثيرات پنهان گسترش ساختاري بر ماهيت معنا دانست.