نياز سرمايي و گرمايي و همبستگي آن‌‌ها با شرايط محيطي در نژادگان‌هاي تمشك سياه بومي ايران

Chilling and Heat Requirements and Their Correlations with Environmental Conditions in Iranian Native Blackberry Genotypes

به ­منظور تعيين نياز سرمايي و گرمايي نژادگان‌‌‌هاي تمشك سياه بومي ايران، شاخه‌‌هاي يكساله 15 نژادگان‌ از 4 گونه تمشك سياه در هنگام خزان از كلكسيون تمشك سياه دانشگاه شيراز جمع‌‌آوري و سپس در يخچال و دماي 5/2 درجه سلسيوس قرار گرفتند. تيمارهاي سرمايي شامل صفر (بدون سرمادهي)، 100، 200، 300، 400، 500 و 600 ساعت سرمادهي بود. سپس شاخه‌ها در آب مقطر، شرايط نور مداوم و دماي 24 درجه سلسيوس قرار گرفته و سه ويژگي شامل شمار روز تا شكوفايي اولين جوانه، شمار روز تا شكوفايي 50% جوانه و درصد نهايي شكوفايي جوانه ثبت گرديد. براي تعيين مقدار نياز گرمايي از مدل درجه ساعت استفاده شد. نتيجه‌هاي به‌‌دست آمده نشان داد كه نياز سرمايي نژادگان‌‌‌هاي مورد بررسي از 300 تا 500 ساعت سرمادهي متغير بود. هم‌چنين مقدار نياز گرمايي در گستره‌‌اي از 4824 (آبيدر) تا 7668 (كازرون) درجه ساعت متغير بود. نتيجه‌هاي به‌‌دست آمده نشان داد كه مقدار نياز سرمايي و گرمايي با يكديگر رابطه عكس دارد (30/0-r=) و با افزايش ارتفاع و مقدار بارندگي در هر منطقه، مقدار نياز گرمايي كاهش مي‌‌يابد (به‌‌ترتيب 21/0-r= و 48/0-r=). هم‌چنين نياز سرمايي با ميانگين دماي محيط و ميانگين سرعت باد رابطه عكس داشت (4/0-r= و 16/0-r=).

To evaluate the chilling and heat requirements of Iranian wild blackberry genotypes, dormant canes of 15 genotypes representing 4 species were collected and placed in refrigerator at 2.5ºC. Chilling treatments were 0 (control), 100, 200, 300, 400, 500 and 600 hours. Chilled canes were placed in distilled water under continuous light at 24ºC. Days to first bud break, days to 50% bud break and the percentage of total bud break of each genotype in each treatment were calculated. Heat requirement was also calculated by Growth Degree Hours model. Results showed that chilling requirement ranged from 300 to 500 h. Also, heat requirement was varied from 4824 (Abidar) to 7668 (Kazerun) GDH. Results also showed that chilling and heat requirements had a negative correlation (r=-0.3) with increasing altitude and total precipitation of original habitats of the genotypes, the amount of heat requirement is reduced (r=-0.21 and -0.48 respectively). Chilling requirement also had a negative correlation with mean temperature and wind speed(r=-0.4 and -0.16 respectively).