تعيين مهم‌ترين معيارها و شاخص‌هاي موثر بر تخريب سرزمين و بيابان‌زايي

امروزه پديدۀ تخريب سرزمين و بيابان زايي از معضلات پيچيده و مهمي است كه به بحراني در سراسر جهان تبديل شده است و استفاده از سيستم هاي ارزيابي براي بررسي روند تخريب و اتخاذ راهكار مناسب جهت مقابله با اين پديده، امري ضروري و حائز اهميت است. اولين گام در مطالعه و بررسي تخريب سرزمين و بيابان زايي تعيين معيارها و شاخص هاي تأثيرگذار بر اين فرآيندها مي باشد. به همين منظور در اين مطالعه به بررسي اولويت و اهميت تعداد قابل توجهي از معيارها و شاخص هاي تأثيرگذار بر تخريب سرزمين و بيابان زايي پرداخته شد. در اين پژوهش ابتدا بر اساس منابع و پرسشنامه و نظر متخصصان تعداد 8 معيار و 49 شاخص را انتخاب و بر اساس 8 ملاك ارزيابي خصوصيات شاخص ها از طريق پرسشنامه و نظرخواهي از متخصصان مورد ارزيابي قرار گرفت. با كمك روش آنتروپي شانون، معيارهاي مناسب براي ارزشيابي شاخص ها، وزن دهي شد و سپس با بكارگيري روش تصميم گيري چند شاخصۀ رتبه‌اي TOPSIS مؤثرترين شاخص هاي تأثيرگذار بر تخريب سرزمين و بيابان زايي براي مديريت و مقابله با آن ها تعيين شدند. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه از ميان ملاك هاي ارزيابي و خصوصياتي كه براي يك معيار يا شاخص بايد در نظر گرفته شود، مقياس، داراي بالاترين وزن و اهميت و حساس بودن به تغييرات، كم ترين وزن و اهميت را دارد. نتايج حاصل از اولويت بندي و رتبه بندي معيارها و شاخص ها با مدل TOPSIS نشان دهندۀ اين بود كه شدت بهره برداري از منابع آب در معيار آب با ضريب نزديكي 790/0 بيشرين تأثير و استفادۀ بهينه از امكانات و نيروهاي موجود در معيار مديريتي با ضريب نزديكي 112/0 كمترين تأثير را در تخريب سرزمين و بيابان زايي دارند.