پديد آورندگان :
حاتمي، حاتم دانشگاه گيلان , محسن آبادي، غلامرضا دانشگاه گيلان - دانشكده علوم كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت , اصفهاني، مسعود دانشگاه گيلان - دانشكده علوم كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت , اميري لاريجاني، بهمن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور - معاونت آمل، آمل , اعلمي، علي دانشگاه گيلان - دانشكده علوم كشاورزي - گروه بيوتكنولوژي كشاورزي، رشت
كليدواژه :
پرشدن دانه , شاخص سطح برگ , تابش فعال فتوسنتزي , زيست توده
چكيده فارسي :
شكل‌گيري عملكرد دانه به عواملي مانند ميزان انرژي تابشي در دسترس و ويژگي‌هاي ژنتيكي گياه مانند ميزان جذب تابش، كارايي تبديل تابش جذبشده به زيست‌توده و سهم زيست‌توده در عملكرد دانه بستگي دارد. در راستاي تغيير اقليم،
بهمنظور بررسي تاثيرپذيري اين ويژگيها از عوامل و شرايط محيطي، آزمايشي بهصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مركز ترويج و توسعه تكنولوژي هراز در بهار سال‌هاي 1392 و 1393 اجرا و جهت مواجه شدن ارقام برنج با شرايط محيطي مختلف از سه زمان نشاكاري استفاده شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل شش رقم برنج (صمدي، هاشمي، طارم، شيرودي، كشوري و گوهر) و سه زمان نشاكاري (15 ارديبهشت، 30 ارديبهشت و 20 خرداد) بودند. نتايج نشان داد كه ارقام برنج از نظر عملكرد دانه، زيست‌توده، شاخص سطح برگ در مرحله 50 درصد گلدهي و 20 روز پس از گلدهي، شاخص برداشت، تابش فعال فتوسنتزي (PAR) جذبي تجمعي، درصد تابش فعال فتوسنتزي جذبي و كارايي مصرف تابش، سرعت و مدت پر شدن دانه و تعداد خوشه در واحد سطح اختلاف معني‌داري داشتند. كليه ويژگي‌هاي گياهي مورد مطالعه به غير از كارايي مصرف تابش در زمان‌هاي مختلف نشاكاري داراي اختلاف معني‌داري بودند. بيشترين عملكرد دانه، زيست‌توده، شاخص برداشت، PAR دريافتي تجمعي، PAR جذبي تجمعي، مدت پر شدن دانه و طول دوره رشد در زمان نشاكاري اول (بهترتيب 7204 كيلوگرم در هكتار، 17229 كيلوگرم در هكتار، 9/41 درصد، 1050 مگاژول در مترمربع، 827 مگاژول در مترمربع، 6/20 روز و 105 روز) و كمترين مقدار آنها در زمان نشاكاري سوم حاصل شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه تغيير در زمان نشاكاري ارقام برنج باعث تغيير ميانگين دما طي دوره رشد، تغيير ميزان تابش دريافتي تجمعي و به تبع آن تغيير تابش جذبي تجمعي شد، اما اثر معني‌داري بر كارايي مصرف تابش نداشت.
چكيده لاتين :
The formation of grain yield depends on fators such as available radiation and the genetic characteristics of plant like radiation interception rate, radiation use efficiency and biomass contribution. In regard to climatic changes, for studying the effect of environmental conditions on this characteristics, a factorial experiment in randomized complete block design with three replications was conducted at Haraz Extension and Technology Development Center, Iran, in two crop seasons, 2013 and 2014. Three transplanting dates were used to encounter rice varieties under different environmental conditions. Treatments included rice cultivars (Tarom Samadi, Tarom Hashemi, Local Tarom, Shiroudi, Keshvari and Gohar) and transplanting dates (5th may, 20th may and 10th June). Results showed that grain yield, biomass, LAI at heading and 20 days after heading, harvest index, accumulated intercepted photosynthesis active radiation (PAR), radiation use efficiency, grain filling rate, grain filling period and panicle number.m2 varied significantly between rice varieties. Transplanting date had significant effect on all traits, except radiation use efficiency. Highest grain yield, biomass, harvest index, accumulated incident PAR, accumulated intercepted PAR, grain filling period and growth duration were obtained in transplanting on 5th may ( 7204 kg.ha-1, 17229 kg.ha-1, 41.9%, 1050 MJ.m-2, 827 MJ.m-2, 20.6 and 105 days, respectively) and lowest in transplanting on 10th June. Results of this experiment showed that changing in transplanting date of rice varieties caused changing in mean temperature during growth period, accumulated incident PAR and accumulated intercepted PAR as fallow, but had non significant effect on radiation use efficiency.
