پديد آورندگان :
احمدي شاد، محمدعلي دانشگاه گيلان , عبادي، علي اكبر سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، رشت , حسيني چالشتري، مريم سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، رشت , سوهاني، محمد مهدي دانشگاه گيلان - دانشكده علوم كشاورزي - گروه بيوتكنولوژي كشاورزي، رشت , سميع زاده لاهيجي، حبيب الله دانشگاه گيلان - دانشكده علوم كشاورزي - گروه بيوتكنولوژي كشاورزي، رشت
چكيده فارسي :
به منظور بررسي روابط بين صفات مؤثر بر عملكرد دانه و نيز تعيين روابط علت و معلولي بين آنها، تعداد 137 لاين نوتركيب يك جمعيت F6 برنج در قالب طرح آگمنت به همراه چهار رقم شاهد (طارمي ديلماني، هاشمي، صالح و علي كاظمي) در قالب يك طرح بلوكي با چهار بلوك براي نه صفت مهم زراعي طي دو سال زراعي 1394 و 1395 ارزيابي شدند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس (براي هر سال به‌طور جداگانه) اختلاف معنيدار بين لاينهاي مورد بررسي از نظر كليه صفات مورد ارزيابي را نشان داد. اختلاف بين ارقام شاهد نيز براي كليه صفات به جز طول و عرض برگ معنيدار بود. محاسبه ضرايب همبستگي ساده بين صفات براي هر سال به‌طور جداگانه نشان داد كه صفات وزن صد دانه، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه پر در خوشه، طول خوشه، طول برگ و عرض برگ همبستگي مثبتي را با عملكرد دانه داشتند. تجزيه رگرسيون گام به گام عملكرد دانه براي دادههاي هر سال نيز نشان داد كه در سال اول، دو صفت وزن صد دانه و تعداد دانه پر در خوشه و در سال دوم، سه صفت وزن صد دانه، تعداد دانه پر در خوشه و طول خوشه بهترتيب وارد مدل رگرسيون شدند كه 62 درصد و 73 درصد از تغييرات عملكرد دانه را بهترتيب براي سال اول و دوم توجيه كردند. نتايج تجزيه عليت عملكرد دانه (براي هر سال و مجموع دو سال) نشان داد كه بعد از صفت وزن صد دانه (926/0)، صفات تعداد پنجه در بوته (739/0) و تعداد دانه پر در خوشه (682/0) بيشترين اثر مستقيم مثبت را بر عملكرد دانه داشتند و ميتوانند به عنوان شاخص هاي انتخاب جهت بهبود عملكرد دانه در برنج در نظر گرفته شوند. همچنين بر اساس اين صفات، بهترتيب لاينهاي 9، 132، 133، 24، 52، 83، 5، 40، 78 و 19 به‌عنوان لاينهاي پرمحصول انتخاب شدند و از اينرو اين لاينها ميتوانند به‌عنوان لاينهاي پرمحصول و نويد‌بخش جهت مطالعات آتي به‌نژادي مورد استفاده قرار گيرند.
چكيده لاتين :
To investigate the relationships among effective traits on grain yield and determination of and the relationships among them, 137 rice recombinant lines from F6 population along with four control cultivars (Tarom Deilamani, Hashemi, Saleh and Ali Kazmi) were evaluated for nine important agronomic traits and two crop seasons (2015-2016) in a augment design with four blocks. The results of analysis of variance indicated a significant difference among the lines for all evaluated traits. Also, the differences among control varieties were significant for all traits except for leaf length and width. Simple correlation coefficients were calculated for each year separately and showed that 100 seed weight, number of fertile tillers, number of filled grains, panicle length, leaf length and leaf width had a positive correlation with grain yield. Multiple regression analysis by stepwise method was calculated for each year separately and the results showed that for the first year, 100-grain weight and number of filled grain per panicle traits were entered into model, respectively, that explained 62 percent of grain yield variations. For the second year, 100-grain weight, number of filled grain per panicle and number of panicles traits were entered into model, respectively, that explained 73 percent of grain yield variations. Also based on path analysis results, after 100-grain weight (0.926), the number of tiller (0.739) and number of filled grain per panicle (0.682) traits have the most and positive direct effect with grain yield and thus, these traits could be considered as selection criteria for grain yield improvement in rice. The lines include 9, 132, 133, 24, 52, 83, 5, 40, 78 and 19 were selected as elite lines based on the above criteria. Due to the fact that these traits had a great effect on yield, the selected genotypes can effectively be used as high yielding lines for future studies based on these indices.
