پيش بيني خشكسالي با استفاده از زنجيره ماركف (مطالعه موردي: زيرحوزه آبخيز كلانك، حوزه آبخيز طالقان)

امروزه با توجه به موضوع روز جهان، مبحث تغيير اقليم و خشكسالي در تمام نقاط جهان حائز اهميت است. يكي از مهمترين علل اهميت اين موضوع ارتباط شرايط اقليمي با ميزان منابع آب در دسترس است. به گونه اي كه هر آنچه پديده ي خشكسالي بيشتر باشد پديده كم آب امري اجتناب ناپذير است. از آ نجا كه پديده هاي طبيعي فرايندي اجتنا بناپذير هستند و نقش انسان در آن ها كم رنگ است. تنها راه كار اين امر، پي شبيني اين پديده و برنامه ريزي براي مقابله با اين پديد هي طبيعي است. بسياري از پديده هاي طبيعي، شامل عناصري هستند كه آن ها را نمي توان به سادگي كنترل يا پيش بيني نمود. اما اين پيش بيني در صورتي امكانپذير است كه اطلاعاتي در مورد گذشته آنها موجود باشد. به طور مثال، پيش بيني مقدار بارندگي ها در صورتي ممكن است كه آگاهي از مشخصه هاي بارندگي گذشته دردست باشد. پي شبيني پديد ه هاي جوي به دو صورت ديناميكي و آماري امكانپذير است. بررسي هاي آماري به روش هاي مختلف از جمله تحليل سري هاي زماني، همبستگي خطي و غير خطي، مدل هاي متفاوت رياضي و استفاده از توزيع هاي آماري شناخته شده نظير توزيع نرمال، گمبل، پيرسون انجام مي گيرد. در ميان روش هاي آماري، زنجيره ماركف در علوم جوي در سال هاي اخير مورد توجه جدّي قرار گرفته است. زنجيره ماركف با روش هاي ساده رياضي مانند ضرب ماتريس ها، حل احتمالات مربوط به فرآيندهاي وابسته پيش بيني را بسيار آسان نموده است. مدل زنجيره ماركف در علوم مختلفي مانند هواشناسي،اقليم شناسي، اقتصاد و صنعت كاربرد وسيعي دارد. با توجه به اهميت مديريت ريسك خشكسالي، در تحقيق حاضر ضمن ارزيابي خشكسالي ها و پيش بيني احتمال وقوع آ نها، به ارائه راه كارهاي مديريت ريسك خشكسالي با هدف استفاده پايدار از منابع آبي در زيرحوزه آبخيز كلانك پرداخته مي شود. نتايج پيش بيني روش زنجيره ماركوف در منطقه ي مورد مطالعه نشان داد كه در بلندمدت، احتمال وقوع خشكسالي ها خوشبختانه كمتر از احتمال وقوع ترسالي هاست. از اينرو لازم است برنامه ريزان و تصميم گيران منطقه اي با تكيه بر روش هاي مديريت ريسك خشكسالي تلاش نمايند، زمينه لازم براي استفاده پايدار از منابع آبي را فراهم نمايند.