ارزيابي كيفيت آب رودخانه براي مصارف شرب و كشاورزي (مطالعه موردي: رودخانه جاجرود، حوزه آبخيز لتيان)

از اواﯾﻞ ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آب ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﯽ، رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و آب ﻫﺎي ﺟﺎري ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد هاﻧﺪ. ﺑﺮاي ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﻣﺮاﮐﺰ ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﮐﺸﺎورزي و ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ﺗﻤﺪن ﻫﺎ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. اﻣﺎ ﺑﺎ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺻﻨﻌﺖ و ﻓﻦ آوري، ﺑﺸﺮ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدي ﻃﺒﯿﻌﺖ ﮐﺮد. در زﻣﯿﻨﻪ آب ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﯾﺶ روزاﻓﺰون ﺟﻤﻌﯿﺖ و رﺷﺪ اﻧﻮاع آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎ، ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﯿﻔﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ و آﺑﺨﻮان ﻫﺎ ﻫﺮ روز ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﮑﺎﻧﯽ و زﻣﺎﻧﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب در رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﺒﻊ آب ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ، ﻫﻤﻮاره ﯾﮑﯽ از ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮان و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮﻧﺪﮔﺎن در ﺣﻮزه ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﯾﮑﯽ از ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ي ﺟﺎﺟﺮود در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻤﺸﮏ- درﺑﻨﺪﺳﺮ، ﺣﻮزه آﺑﺨﯿﺰ ﻟﺘﯿﺎن، از ﻟﺤﺎظ ﻣﺼﺮف ﮐﺸﺎورزي و ﺷﺮب ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻌﺪاد 5 ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺗﺎ ﺧﺮوﺟﯽ روﺳﺘﺎي ﺟﯿﺮود ﺑﺮداﺷﺖ ﮔﺮدﯾﺪ. ﻏﻠﻈﺖ آﻧﯿﻮن ﻫﺎ و ﮐﺎﺗﯿﻮن ﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﺑﺮاﺳﺎس روش ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد، اﻧﺪاز هﮔﯿﺮي ﺷﺪ. ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ روش ﻫﺎي ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﭼﻮن ﻧﻤﻮدارﻫﺎي وﯾﻠﮑﻮﮐﺲ و ﺷﻮﻟﺮ ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و ﺑﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮدارﻫﺎي وﻟﯿﮑﻮﮐﺲ و ﺷﻮﻟﺮ ﻧﯿﺰ آﺷﮑﺎر ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ آب رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎﺟﺮود ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺮب ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺷﻮري و ﻣﯿﺰان ﺳﺪﯾﻢ، از آب اﯾﻦ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي آﺑﯿﺎري زﻣﯿﻦ ﻫﺎي كشاورزي استفاده كرد.