عنوان مقاله :
مروري بر تحقيقات انجام شده روي نسبت تحويل رسوب
پديد آورندگان :
بيات ، رضا پژوهشكده حفاظت خاك و آبخيزداري , مرادي ، شيرين دانشگاه تهران، پرديس كشاورزي و منابع طبيعي
كليدواژه :
نسبت تحويل رسوب , خاك , رسوب , فرسايش , حوزه آبخيز.
چكيده فارسي :
ﺧﺎك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﻰ از اﺟﺰاى ﻫﺮ اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ و ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻬﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻏﺬا، ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺪى در اداﻣﻪ ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮ دارد، ﻟﺬا ﺿﺮورت ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺧﺎك و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮى از ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ آن، اﻣﺮى ﻣﺒﺮﻫﻦ و اﻗﺪاﻣﻰ اﻟﺰاﻣﻰ اﺳﺖ. ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك و رﺳﻮب ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ آﺑﺮاﻫﻪ ﻫﺎ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺤﯿﻄﻰ و ﻧﮕﺮاﻧﻰ ﻫﺎ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﮔﺮﭼﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎى ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رﺳﻮب ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻰ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﻣﺪل ﺳﺎزى ارﺗﺒﺎط ﻣﯿﺎن ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ و ﮐﻞ رﺳﻮب ﺣﺎﺻﻠﻪ در ﺧﺎرج از ﻋﺮﺻﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً دﺷﻮار اﺳﺖ، ﮐﻪ ﻋﻠﺖ آن ﻣﺸﮑﻼت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺪل ﺳﺎزى ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻋﺪم وﺟﻮد داده ﻫﺎى دﻗﯿﻖ و ﺻﺤﯿﺢ در ﻣﻘﯿﺎس ﻣﻨﻄﻘﻪ اى اﺳﺖ. ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺆﺛﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎر رﺳﻮب، ﺟﺰء ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ. اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺤﻮﯾﻞ رﺳﻮب در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻨﺒﻊ و ﻣﯿﺰان ﺗﺤﻮﯾﻞ رﺳﻮﺑﺎت ﻣﻔﯿﺪ ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﻣﺪل ﺳﺎزان اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎري دارد. ﺑﺴﯿﺎرى از ﻣﺪل ﻫﺎى ﻣﻨﻄﻘﻪ اى ﺑﺮآورد ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ، ﺗﻐﯿﺮﭘﺬﯾﺮى ﻣﮑﺎﻧﻰ رﺳﻮب رﺳﯿﺪه ﺑﻪ آﺑﺮاﻫﻪ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻰ ﻗﺮار ﻧﻤﻰ دﻫﻨﺪ. ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﯾﺪ از ﺿﺮﯾﺐ ﯾﺎ ﺷﺎﺧﺼﻰ ﺑﺮاى ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك ﺑﻪ رﺳﻮب ﺧﺎرج ﺷﺪه از ﺣﻮﺿﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺤﻮﯾﻞ رﺳﻮب ﯾﺎ SDR ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺖ. ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﺴﺘﺮده اى ﺑﺮ روى ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ رﺳﻮب اﻧﺠﺎم ﺷﺪه، اﻣﺎ ﻧﺘﺎﯾﭻ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻰ ﻧﯿﺰ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﻟﺬا ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺮور و ﺟﻤﻊ آورى ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ اﮐﻨﻮن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه را ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد رﺳﻮب ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮔﺎﻣﻰ ﻣﻬﻢ در ﺟﻬﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎى ﻃﺒﯿﻌﻰ ﺑﺮداﺷﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﻰ ﻧﺸﺎن ﻣﻰ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از رواﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ رﺳﻮب ﻣﺰاﯾﺎ و ﮐﺎﺳﺘﻰ ﻫﺎﯾﻰ دارﻧﺪ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ روش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻗﯿﻖ ﺗﺮﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﻣﺮى دﺷﻮار اﺳﺖ، اﻣﺎ اﮐﺜﺮ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ﺣﺎﮐﻰ از ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺧﻮب روش رﻧﻔﺮو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ روش ﻫﺎ اﺳﺖ؛ اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن در ﮐﺸﻮر ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺟﺎﻣﻌﻰ ﺑﺮ روى ﮐﻠﯿﻪ رواﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﯾﻦ اﻣﺮ ﺿﺮورت وﺟﻮد ﻃﺮح ﻫﺎى ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﻰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻰ ﻫﺎى ﺟﺎﻣﻊ و ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮ روى ﮐﻠﯿﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎى ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺗﺤﻮﯾﻞ رﺳﻮب را بيان مي كند.
عنوان نشريه :
ترويج و توسعه آبخيزداري
عنوان نشريه :
ترويج و توسعه آبخيزداري