بررسي عوامل مؤثر بر تخريب حوزه هاي آبخيز از ديدگاه مديران و متخصصان منابع طبيعي كشور

عوامل متعددي باعث تغييرات منفي در وضعيت كيفي و كمّي منابع طبيعي شده كه منجر به سير نزولي پوشش گياهي و تخريب شديد خاك مي گردد. اين امر در نهايت باعث كاهش درآمد بهره برداران، وقوع سيلاب هاي مخرب، مهاجرت روستاييان و عشاير به شهر مي گردد. هدف اين تحقيق بررسي عوامل مؤثر بر تخريب حوزه هاي آبخيز كشور بر پايه پرسشنامه كتبي و نظرات مديران و كارشناسان (متخصصان) منابع طبيعي بوده است. جامعه آماري اين تحقيق مديران ادارات كل منابع طبيعي و كارشناسان منابع طبيعي به ترتيب 21 و 71 بوده و روش نمونه گيري به صورت احتمال از نوع تصادفي بوده است. براي بررسي اعتبار پرسشنامه از روش آلفاي كرنباخ استفاده شد. مقدار ضريب آلفاي كرنباخ براي اين پرسشنامه به ترتيب براي مديران 80/0 و براي كارشناسان برابر با 85/0 بوده است. به منظور تجزيه و تحليل اطلاعات، از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده گرديد. مديران معتقدند كه زيادي دام با 210 امتياز، تخريب پوشش گياهي با 208، چراي سنگين با 203، تبديل كاربري مرتع با 197 و چراي زودرس با 176 امتياز، مهمترين عوامل تخريب حوزه هاي آبخيز كشور بوده، ولي كارشناسان تبديل كاربري مرتع را با 963 امتياز، چراي سنگين با 888، تخريب پوشش گياهي با 819، زيادي دام با 787 و چراي زودرس با 760 امتياز را از مهمترين عوامل تخريب بيان كرده اند. زياد بودن امتيازات كسب شده هر عامل تخريب توسط كارشناسان، به دليل بيشتر بودن جامعه آماري (71 كارشناس در مقابل 21 مديركل) ميباشد. نتيجه گيري كلي ديدگاه هاي مديران و كارشناسان اينگونه است كه مديران، مديريت نادرست چرا و كارشناسان تبديل كاربري مراتع را عامل اصلي تخريب مراتع حوزه هاي آبخيز كشور بيان كرده اند. همچنين هر دو گروه در بحث مديريت نادرست چرا، تعداد نامناسب دام را نسبت به زمان نامناسب بهره برداري دام، عامل مهمتري در تخريب مراتع بيان كرده اند.