تعيين ارزش اقتصادي آب آبياري با روش تابع توليد در اراضي شالي‌كاري گروه‌بندي شده با استفاده از روش تحليل خوشه‌اي در شبكه آبياري و زهكشي سفيدرود

Determination of irrigation water economic value using production function in paddy fields categorized with cluster analysis method in Sefidroud irrigation and drainage network

در كشور ما تفاوت فاحشي بين ميزان عرضه و تقاضاي آب در همه بخش‌ها و به‌ويژه در بخش كشاورزي به‌عنوان پرمصرف‌ترين بخش وجود دارد. ارزش‌گذاري اقتصادي به‌عنوان يك راهكار جهت ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضا استفاده مي‌شود. در اين مطالعه، به‌منظور تعيين ارزش اقتصادي آب آبياري در اراضي شالي‌زاري استان گيلان، ابتدا مزارع بر اساس همگني به دو گروه تقسيم شدند. سپس با روش تابع توليد و بررسي پنج تابع انعطاف‌پذير و انعطاف‌ناپذير، بهترين تابع توسط مقايسات آماري انتخاب و در انتها ارزش اقتصادي هر گروه محاسبه شد. ارزش اقتصادي آب آبياري در گروه اول با تابع متعالي، 15218 ريال در هر متر مكعب و در گروه دوم با تابع لئونتيف تعميم‌يافته، 17434 ريال در هر متر مكعب محاسبه شد. اصلاح نظام تعرفه كنوني و كاهش فاصله بين آب ­بهاي پرداختي براي كاهش تلفات در اراضي شالي‌زاري و افزايش بهره‌وري آب، اقدامي درست است. ايجاد بازارهاي محلي آب در تغيير نگرش كشاورزان به آب به‌عنوان يك نهاده عمومي مؤثر است و جنبه خصوصي آن را روشن‌تر مي‌سازد.

There is a considerable gap between the amount of water supply and demand in Iran in all sectors, especially in the agricultural sector, as the most commonly water consumer sector. Economic valuation is used as a means for balancing the water supply and demand. In this study, in order to determine the economic value of irrigation water in Guilan province, first farms were divided into two groups based on homogeneity; then, using the production function and the analysis of five flexible and non-flexible functions, the best function was selected by statistical comparisons and finally, the economic value was calculated in each group. The economic value of irrigation water in the first group was calculated with transcendental function being 15218 Rials/m3 and in the second group the generalized Leontief function was calculated to be 17434 Rials/m3. Modifying the present tariff system and reducing the gap between the cost of water and paid water right by the farmers for decreasing water losses in paddy areas and increasing water productivity is an appropriate measure. Establishing local water markets in altering the attitudes of farmers to water is an effective public initiative and brings about the private feature of it.