پديد آورندگان :
صالحي فر، مصطفي دانشگاه گيلان , افشارمحمديان، منصور دانشگاه گيلان - دانشكده علوم پايه - گروه زيست شناسي، رشت , كاووسي، مسعود سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي- رشت- موسسه تحقيقات برنج كشور , تجددي طلب، كبري سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور، رشت , شكري واحد، حسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات برنج كشور، رشت
كليدواژه :
سبزينگي , سرعت جذب خالص , هدايت روزنه اي , شاخص سطح برگ , كود مرغي
چكيده فارسي :
به منظور بررسي اثر كودهاي شيميايي و مرغي بر عملكرد و اجزاي عملكرد برنج رقم هاشمي، آزمايشي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه آزمايشي موسسه تحقيقات برنج كشور در سال 1396 انجام شد. تيمارهاي كودي مورد مطالعه، كود مرغي (33 تن در هكتار)، كود شيميايي (توصيه شده توسط موسسه تحقيقات برنج كشور) و شاهد بدون كود بودند. صفات اندازهگيري شده شامل عملكرد دانه، وزن هزار دانه، درصد دانه پر، تعداد كل پنجه، تعداد پنجه بارور، ميزان سبزينگي برگ، هدايت روزنهاي و برخي شاخصهاي رشدي بودند. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه (3664 كيلوگرم در هكتار)، وزن هزار دانه (31/23 گرم)، درصد دانه پر (6/96 درصد) و ماده خشك كل (900 گرم بر متر مربع) متعلق به تيمار كود شيميايي بود. در مقابل، استفاده از كود مرغي، بيشترين طول برگ پرچم (6/40 سانتيمتر) را توليد كرد و بيشترين سرعت جذب خالص (6/4 گرم بر متر مربع در روز) نيز از تيمار كود مرغي بهدست آمد. استفاده از كود مرغي سبب افت ديرتر شاخص سطح برگ نسبت به ساير تيمارها شد. بيشترين سطح ويژه برگ در تيمار كود شيميايي مشاهده شد. سطح ويژه برگ در تيمار كود مرغي در ابتداي دوره رشد كمتر بود، ولي با گذشت زمان به تيمار كود شيميايي نزديك شد. بيشترين شاخص سطح برگ و نيز بيشترين ميزان سبزينگي برگ پرچم در تيمار كود مرغي و بيشترين هدايت روزنهاي در تيمار كود شيميايي مشاهده شد. بر اساس نتايج حاصل از اين تحقيق، اگرچه تيمار كود شيميايي سبب افزايش عملكرد و بهبود اجزاي عملكرد گياه برنج نسبت به كود مرغي شد، ولي كود مرغي نيز توانست سرعت جذب خالص، طول برگ پرچم، شاخص سطح برگ و سبزينگي برگ را نسبت به كود شيميايي بهبود بخشد. احتمالاً به دليل فراهمي بيشتر عناصر غذايي در كود شيميايي، عملكرد توليد شده به وسيله كود شيميايي بيشتر از كود مرغي بود. به طور كلي، با توجه به آثار زيست محيطي زيانبار كوده اي شيميايي و عدم كاهش قابل توجه عملكرد برنج رقم هاشمي در تيمار كود مرغي، استفاده از كود مرغي بهجاي كود شيميايي توصيه ميشود.
چكيده لاتين :
To study the effect of chemical fertilizer and chicken manure on yield and yield components of rice cv. Hashemi, a field experiment was conducted in randomized complete block design with three replications at Rice Research Institute of Iran (RRII), Rasht, Iran, in 2017. The studied fertilizer treatments were chicken manure (33 t.ha-1), chemical fertilizer (recommended by RRII) and control (no-fertilizer). The studied traits included grain yield, 1000-grain weight, filled grain percentage, number of total tiller per plant, number of fertile tiller, SPAD value, stomatal conductivity and some growth indices. The results indicated that the highest grain yield (3664 kg.ha-1), 1000-grain weight (23.31g), filled grain (96.6 %) and total dry matter (900 g.m-2) were obtained from chemical fertilizer. In contrast, the use of chicken manure produced the highest flag leaf length (40.6 cm) and the highest net assimilation rate (4.6 g.m-2.day-1). Application of chicken manure caused the leaf area index (LAI) to decrease than other treatments. The highest specific leaf area (SLA) was observed in chemical fertilizer. SLA was less in chicken manure at the beginning of the growth period, but over time and reaching next growth stages, it approached to chemical fertilizer. The highest LAI and leaf greenness (SPAD value) obtained from chicken manure application, but the highest stomatal conductivity was observed in chemical fertilizers. According to results of this research, although the application of chemical fertilizers more increased the yield and improved the yield components than chicken manure, but application of chicken manure could be improved the net assimilation rate (NAR), flag leaf length, LAI and SPAD than chemical fertilizer. Probably due to the more greater value of nutrients in chemical fertilizer than chicken manure, the yield produced by chemical fertilizer was higher than chicken manure. In total, according to the harmful environmental effects of chemical fertilizer and the not-significant reduction of grain yield of rice cv. Hashemi in chicken manure treatment, chicken manure instead of chemical fertilizer is recommended.
