حق دسترسي به دادگستري در ديوان عدالت اداري با نگاهي به نظرهاي شوراي نگهبان

در نظام جمهوري اسلامي ايران اصل 34 قانون اساسي، تضمين كننده ي حق مطلق دسترسي به دادگستري است كه غيرقابل سلب يا تحديد است. از طرف ديگر، اصول 170 و 173 قانون اساسي، تضمين نهادي حق دادخواهي از طريق ديوان عدالت اداري محسوب مي شود. در اين زمينه سوالات قابل طرح عبارت اند از: آيا قانون ديوان عدالت اداري توانسته تامين كننده ي حق مطلق دادخواهي باشد يا اينكه سازوكار فعلي نظام عدالت اداري نيازمند تغييرات جدي و اساسي است؟ آيا نظرهاي شوراي محترم نگهبان در فرايند قانونگذاري در حوزهي اصول 170 و 173 تقويت كننده ي حق دادخواهي بوده است يا تحديدكننده ي آن؟ اين مقاله از طريق جمع آوري داده ها از منابع حقوقي مختلف و با روش توصيفي- تحليلي، در پي پاسخگويي به پرسش هاي مذكور است. به زعم نگارنده، قانون تشكيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداري تامين كننده ي كامل حق دادخواهي و عدالت اداري نيست و بايد ساختار و صلاحيت نظام عدالت اداري ايران با تغيير نگرش و همياري مراجع مربوط (قوه ي قضاييه در مقام ارائهي لوايح قضايي موضوع اصل 158 ، مجلس و در صورت لزوم، مجمع تشخيص مصلحت در مقام تصويب و شوراي نگهبان در مقام تفسير و نظارت) به سمت رويكرد نتيجه گرا اصلاح شود. به نظر ميرسد وضعيت مطلوب نظام عدالت اداري مستلزم اصلاح اصول 170 و 173 است.