بررسي اعتبار حقوقي اصول تغييرناپذير قانون اساسي با نگاهي به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

قانون اساسي براي حفاظت از خويش و نظام سياسي حاكم، اصولي را تغييرناپذير و غيرقابل و بازنگري اعلام مي‏دارد؛ اصولي كه محتواي آن متناسب با شرايط فرهنگي، رويدادهاي تاريخي، سنن، عرف، روابط اجتماعي و سياسي و باورهاي مذهبي هر كشور تنظيم مي‏شود. اين اصول خدشه‏ناپذير، ضامن حفظ نظام حاكم و روح و جوهره‏ي قانون اساسي است. تقريباً تمام قوانين اساسي دنيا اين اصول را به‏عنوان خطوط قرمز اعلام مي‏كنند و آن را به‏منزله‏ي آفريننده‏ي قانون اساسي به‏شمار مي‏آورند. محتواي اين اصول كه در دسته‏بندي‏هاي مختلفي جاي مي‏گيرند، شرايط حاكم بر هر كشور را بهتر نمايان مي‏سازد. برخي از اين اصول محتواي مذهبي و برخي محتواي لائيك دارند يا مبتني بر سكولاريسم‏اند. برخي به جمهوري بودن نظام حاكم تأكيد مي‏كنند و برخي به پادشاهي بودن آن. اما از ديرباز در ميان حقوقدانان غربي، بر سر اعتبار يا عدم اعتبار حقوقي اين اصول، مباحثي در گرفته است. بيان نظريات طرفداران اعتبار يا عدم اعتبار اين اصول، براي بحث بازنگري قانون اساسي اهميت دارد. در اين مقاله علاوه‏بر طرح نظريه‏ي تغييرناپذيري اين اصول و مبناي آن و دسته‏بندي محتواي آن‏ها، نظريات حقوقدانان و دلايل آن‏ها مبني بر اعتبار داشتن يا عدم اعتبار اين اصول بيان مي‏شود. همچنين بحث تغيير و تبديل نسل‏ها و حق حاكميت ملي سازش يا عدم سازش آن با اين اصول تشريح مي‏شود.