پديد آورندگان :
مقيمي، ابراهيم دانشگاه تهران - دانشكدۀ جغرافيا , جعفربيگلو، منصور دانشگاه تهران - دانشكدۀ جغرافيا , يماني، مجتبي دانشگاه تهران - دانشكدۀ جغرافيا , مرادي پور، فاطمه دانشگاه تهران - دانشكدۀ جغرافيا
كليدواژه :
ميراث ژئومورفولوژيك شهري , مخاطرات انساني , ژئوتوريسم شهري , خرم‌آباد , حفاظت
چكيده فارسي :
در سال‌هاي اخير ايده‌هاي ميراث ژئومورفولوژيك شهري و ژئوتوريسم شهري در بين دانشمندان و متخصصان، اهميت زيادي يافته است. اين در حالي است كه مخاطرات انساني مؤثر بر محيط طبيعي شهرها، موجب آسيب، تخريب و تهديد ميراث ژئومورفولوژيكي شهري شده است؛ بنابراين ارزيابي ميراث ژئومورفولوژيكي شهري و ارائۀ يك برنامۀ حفاظتي، ضرورتي بنيادي و لازمۀ توسعۀ ژئوتوريسم شهري پايدار بوده و هدف اصلي اين تحقيق است. پژوهش حاضر به‌صورت موردي در شهر خرم‌آباد انجام گرفت. اين تحقيق با رويكردي يكپارچه و نوآورانه از طريق تلفيق مطالعات ميداني، ارزيابي كمّي ميراث ژئومورفولوژيكي، بررسي عوامل آسيب و تخريب و در نهايت ارائۀ يك برنامۀ حفاظتي براي نخستين بار صورت گرفته است. داده‌هاي تحقيق بيشتر از طريق مطالعات ميداني، منابع تصويري و نقشه‌هاي موضوعي تهيه شده است. ابزارهاي مورد استفاده نيز شامل نقشه‌هاي موضوعي، ابزارهاي ميداني و نرم‌افزارARC GIS 10.6 است. براي تجزيه‌وتحليل از مدل پيكا و همكاران (2017) براي ارزيابي ژئومورفوسايت‌ها و از كارهاي ميداني نيز براي بررسي مخاطرات انساني مؤثر بر آنها و ارائۀ برنامۀ حفاظتي بهره گرفته شده است. نتايج نشان داد كه از ميان 33 ژئومورفوسايت ارزيابي‌شده، تپۀ فلك‌الافلاك با 25، مخمل‌كوه با 24 و تنگ شبيخون با 22 امتياز، بيشترين امتياز را براي توسعۀ ژئوتوريسم شهري كسب كردند. در بين مخاطرات تهديدكنندۀ ميراث ژئومورفولوژيكي، بيشترين سهم به‌ترتيب مربوط به راه‌‌‌سازي، ساخت‌وساز در كوه‌پايه‌ها و رهاسازي زباله‌ها و پسماندها در محدودۀ ژئومورفوسايتهاست؛ بنابراين در تحقيق حاضر يك چارچوب حفاظتي در پنج بخش ايجاد حمايت سازماني، ارزيابي، شناخت مخاطرات، اقدامات حفاظتي و پايش براي حفاظت ميراث ژئومورفولوژيكي و توسعۀ پايدار ژئوتوريسم شهري خرم‌آباد ارائه شده است.
چكيده لاتين :
In recent years, the ideas of urban geomorphologic heritage and urban geotourism have become very important among scientists and specialists. While, the human hazards affecting the natural environment of cities have damaged, destroyed ,and threatened urban geomorphological heritage. Therefore, the assessment of the urban geomorphological heritage and suggestion a conservation program is a basic necessity for development stable urban geotourism and is the main goal of this research. This study was conducted as a case in Khorramabad city. This research has been conducted with an innovative and integrated approach by combining fieldwork, quantitative assessment of geomorphological heritage, and investigation of damage and destruction factors and, finally offered a conservation program for the first time. Research data are mainly provided through fieldwork, image resources and subjective maps. The tools used include subjective maps, field tools and ARC GIS 10.6 software. For data analysis, the Pica et al. (2017) model has been used to geomorphosites assessment and fieldwork done to check human hazards affecting them and presented a conservation program. The results showed that among 33 geomorphosites, Falakolaflak hill with 25, Makhmalkuh with 24 and Shabikhun cluse with 22 score, gained the highest scores for the development of urban geotourism. Among the threatening hazards of geomorphological heritage, the maximum amount respectively was related to the road construction, the construction in the foothills and the release of garbage and wastes in the geomorphosite core zone. Therefore, in the present research, a conservation framework has been developed in five sections: creation organizational support, assessment, hazard identification, conservation measurements and monitoring for conservation of geomorphological heritage and consequently stable development of Khorramabad urban geotourism.
