نقش متكلمان شيعه در بالندگي علم كلام در قرن چهارم و پنجم با محوريت مدرسه بغداد

قرن چهارم و پنجم از مهم‌ترين دوره‌هاي تاريخ تمدن اسلامي است. در اين دوره با روي كار آمدن دولت شيعي آل‌بويه در بغداد و دولت‌هاي شيعي ديگر در مراكز مهم اسلامي، تمدن اسلامي يكي از پرفروغ‌ترين دوره‌ها را به خود ديد. در اين ميان متكلمان امامي مدرسه بغداد، همچون نوبختيان، شيخ مفيد، سيد مرتضي و شيخ طوسي نقشي برجسته در گسترش علوم اسلامي و فرهنگ و تمدن اسلامي داشتند. نوبختيان علاوه بر علم كلام با تدوين آثاري چون «الآراء و الديانات» قرن‌ها مرجعي قابل اعتماد براي انديشه‌نگاران حوزه تاريخ تفكر بودند. همچنين شيخ مفيد و شاگردانش با تدوين صدها اثر نظير اوائل المقالات، الذخيره، الشافي و الاقتصاد، ميراث مكتوب گران‌بهايي در علوم اسلامي به يادگار نهادند كه تا كنون به عنوان انديشه اماميه در شمار معتبرترين آثار علمي است. متكلمان امامي مذهب بغداد با تأسيس كتابخانه‌ها و مدارس علمي به تربيت شاگرداني در علم كلام پرداختند كه اين شاگردان در بازگشت به وطن خود علم كلام را در پهنه سرزمين‌هاي اسلامي نشر دادند و در نهايت، سيل رساله‌ها و مكتوبات علمي كه حاوي سؤالات و شبهه‌هاي فكري نگارندگان آنها بود، روانه بغداد شد. اين شواهد نشان مي‌دهد متكلمان امامي مدرسه بغداد، نقشي پراهميت در گسترش علوم اسلامي بر عهده داشته‌اند.