سنگ شناسي و جايگاه زمين ساختي سنگ‌هاي آتشفشاني و نيمه‌عميق شرق خوسف (جنوب غرب بيرجند)

منطقه‌ مورد مطالعه در 10 كيلومتري شرق خوسف (جنوب غرب بيرجند) و در كناره شمال شرقي بلوك لوت و مرز آن با زون جوش خورده سيستان قرار دارد. در اين منطقه، آتشفشاني‌هاي ائوسن اليگوسن (داسيت، ريوداسيت، آندزيت، تراكيآندزيت و به ندرت آندزيت بازالتي)، سنگ‌هاي نيمه عميق (ميكروديوريت) و آذرآواري‌ها (توف، برش، آگلومرا) رخنمون داشته به نحوي كه آميزه افيوليتي كرتاسه فوقاني و فليش‌هاي ائوسن را قطع مي نمايند. بافت رايج اين سنگ‌ها پورفيريتيك با زمينه دانه‌ريز بوده، بافت‌هاي گلومروپورفيريتيك و پوئي‌كيليتيك نيز ديده مي‌شود. درشت‌بلورهاي رايج سنگ‌هاي آندزيتي، پلاژيوكلاز، هورنبلند، بيوتيت و پيروكسن و در داسيت‌ها پلاژيوكلاز، هورنبلند، بيوتيت، كوارتز و گاهي پيروكسن هستند. در تراكي‌آندزيت‌‌ها و ريوداسيت‌ها بلورهاي ريز سانيدين نيز وجود دارد. برونبوم‌هاي آمفيبوليتي و پليتي در اين سنگ‌ها ملاحظه مي‌گردد. شواهد عدم‌تعادل از جمله بافت غربالي، منطقه‌بندي، حاشيه واجذبي، گردشدگي، خوردگي و حاشيه غبارآلود در كاني‌ها، نميان است. اين سنگ‌ها، ماهيت كالك‌آلكالن پتاسيم متوسط تا بالا تعلق دارند. نمودارهاي بهنجار شده عناصر كمياب و خاكي نادر سنگ‌هاي ياد شده نسبت به گوشته اوليه و كندريت نشان از ارتباط زايشي نمونه‌ها با يكديگر و نسبت بالاي LREE/HREE و LREE/HFSE دارد كه شاخص سنگ‌هاي كالك‌آلكالن مرتبط با زون‌هاي فرورانش در يك حاشيه فعال قاره‌اي است. شواهد ژئوشيميايي، شباهت اين سنگ‌ها را به آداكيت‌هاي غني از سيليس نشان مي دهد. بر اساس نمودارهاي پتروژنتيكي، ماگماي سازنده اين سنگ‌ها، مي تواند از ذوب بخشي يك گوه گوشته‌اي متاسوماتيسم شده در بالاي زون فرورانش و يا خاستگاه گارنت آمفيبوليتي حاصل از دگرگوني پوسته زيرين ضخيم شده منشأ گرفته باشد