سنگ‌شناسي و زمين‌شيمي بازالت‌هاي افيوليتي منطقه مريوانپالنگان (زاگرس، غرب ايران)

بازالت‌هاي مربوط به مجموعه افيوليتي مريوانپالنگان، پهنه زمين‌درز زاگرس، غرب ايران، به منظور بررسي فرايندهاي تكامل ماگمايي و ذوب بخشي سنگ منشأ مطالعه شدند. سنگ‌هاي بازالتي رخنمون قابل توجهي در سكانس پوسته‌اي افيوليت مريوانپالنگان دارند و ساخت آن‌ها غالباً بالشي است. از نظر ويژگي‌هاي ميكروسكوپي و شيميايي دو گروه سنگي در منطقه قابل تفكيك است. هر دو گروه بر اساس رده‌بندي شيميايي بازالت هستند. محاسبات نورم CIPW نشان مي‌دهد كه همه آن‌ها اليوين تولئيت (تولئيت آبيسال) هستند. از نظر سري ماگماي نيز سري تولئيت تا نزديك به تحولي را نشان داده‌اند. همچنين براساس مقدار TiO2 از نوع افيوليت‌هاي Tiبالا هستند. تفريق مقادير متغيري از اليوين، پلاژيوكلاز، و كلينوپيروكسن از روي دياگرام‌هاي فِنِر به ويژه براي نمونه‌هاي گروه دوم ديده مي‌شود. هرچند كه نمونه‌هاي هر دو گروه در نمودارهاي چند عنصري به EMORB شباهت دارند اما از نظر HREE و MREE تمايز قابل توجهي نشان مي‌دهند. مدل‌هاي ذوب درجات متفاوت ذوب بخشي از يك منشأ لرزوليت اسپينل‌دار (5 تا 25 درصد براي گروه اول و 15 تا 25 درصد براي گروه دوم) را نشان مي‌دهند. همچنين، نسبت‌هاي Sm/Nd، Ce/Sm، Sm/Yb و La/Yb نمونه‌ها نزديكي آن‌ها به مقادير مربوط به گوشته غني‌شده نوع دوم (EMII) را نشان مي‌دهد. به همين دليل، مشاركت سازنده‌هاي نوع EMII در منشأ ماگما ممكن است مسئول ماهيّت غني‌شده بازالت‌هاي منطقه باشد. در اين پژوهش چنين نتيجه‌گيري شده كه درجات متغير ذوب بخشي يك منشأ اسپينل پريدوتيتي و مشاركت سازنده‌گان نوع EMII، به پيدايش ماهيّت غني‌شده بازالت‌هاي افيوليتي اين بخش از بوم‌هاي مربوط به نئوتتيس منجر شده‌است.