نقش پيوندهاي روستايي ـ شهري در شكل‌پذيري شبكه محلي در نواحي مرزي مورد: ناحيه گميشان؛ استان گلستان

Role of Urban-Rural Links in the Formation of the Local Network in the Border Areas; a Case Study of Gomishan, Golestan Province, Iran

اهداف و زمينه‌ها: پيوندهاي روستايي ـ شهري در اقتصاد محلي و نحوه معيشت تعداد كثيري از ساكنان سكونتگاه‌هاي روستايي، نقش مهمي را ايفا نموده و اين خود ضروري مي‌سازد كه در جهت مطالعه و بررسي دقيق‌تر اين پيوندها و عملكرد آن‌ها و برنامه‌ريزي مكاني ـ فضايي مبتني بر آن، رهيافت « شبكه محلي» در مقياس ناحيه و منظومه روستايي مدنظر قرار گيرد. شبكه محلي همچون يك رهيافت كارآمد، پويايي عملكردي را در بررسي دقيق‌تر سطوح زيرين شبكه منطقه‌اي سبب گرديده و در بررسي و تحليل جريان‌ها و پيوندهاي روستايي ـ شهري در منظومه‌هاي روستايي و مابين آن‌ها بسيار راهگشاست. در اين مقاله ناحيه گميشان به‌عنوان نمونه مطالعه با رهيافت شبكه محلي انتخاب گرديده تا از اين طريق امكان‌پذيري شكل‌گيري شبكه محلي در ناحيه گميشان مبتني بر پيوندهاي روستايي ـ شهري موردمطالعه و بررسي قرار گيرد. روش‌شناسي: اين تحقيق ازنظر هدف كاربردي و ازنظر روش تحليلي ـ توصيفي بوده و حجم نمونه آن تمامي 29 سكونتگاه روستايي شهرستان گميشان را در برمي‌گيرد. جهت بررسي شبكه محلي در محدوده مورد مطالعه، بر اساس نتايج حاصل از ميانگين وزني معيارهاي به‌دست‌آمده در تحليل پيوندهاي روستايي ـ شهري به روش شاخص مركزيت و همچنين رتبه‌بندي آن‌ها بر اساس امتيازات وزني به‌دست‌آمده با تشكيل ماتريس ارتباطي بر اساس جريانات اصلي بين روستاها و همچنين شهرهاي مجاور، با نرم‌افزارهاي Ucinet 6.658 و NetDraw 2.154 و نرم‌افزار تحليل شبكه Gephi 8 اقدام گرديد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان مي‌دهد كه اندازه تراكم شبكه محلي سكونتگاه‌هاي ناحيه گميشان در اين تحقيق برابر با0/58هست . با توجه نسبتاً نزديك به ميانه ( 0/5 ) مي‌توان متصور شد كه اين شبكه ، داراي تراكم كمتري و يا متوسطي است. ازاين‌رو داراي معيارها و شاخص‌هاي مشتركي هستند و آن‌ها كه به لحاظ معيار و شاخص مشابه هستند ، ارتباط بيشتري باهم برقرار كرده‌اند. ضريب خوشه‌بندي حاصل برابر با 0/322 ، كه نسبتاً متوسط ( پايين‌تر از 0/5)كه نشان‌دهنده تمايل متوسط سكونتگاه‌ها براي تشكيل 3 منظومه روستايي در شبكه محلي است.

Aims & Backgrounds Urban-rural links play an important role in the local economy and the livelihoods of the inhabitants of rural settlements; so, it is imperative to closely study these links, their performances, their spatial-regional planning, and the “local network” approach in the scale of the district and the rural system. Like an efficient approach, the local network can cause functional dynamics in the examination of the underlying regional network and it is highly suitable for the analysis of urban-rural links in rural systems. In this research, the Gomishan area was selected as a sample of the study with a local network approach in order to study the possibility of forming a local network in the Gomishan area based on rural-urban links. Methodology This is an applied and analytical-descriptive research and the sample size includes all 29 rural residences in Gomishan. To study the local network in the study area, we used the results of the weighted average of the metrics obtained in the analysis of urban-rural links by the centrality index method, as well as their ranking based on the obtained scores and a communication matrix based on the main currents between villages as well as adjacent cities. For analyzing the results, Ucinet 6.658 and NetDraw 2.154, and Gephi softwares were used. Findings The density of the local network of residences in the area of Gomishan is 0.58. Given the fact this value is relatively close to 0.5, it can be assumed that this network has a low or moderate density. Thus, these residences have common criteria and indicators, and those that are similar in terms of criteria and indicators are more closely connected. Conclusion The resultant clustering coefficient is 0.322, which is relatively modest (lower than 0.5), indicating the average tendency to form 3 rural systems in the local network.