ارزيابي برهم‌كنش تاريخ كاشت و رقم بر صفات مختلف نخود (.Cicer arietinum L) در شرايط آب و هوايي كرمانشاه

نخود يك جايگزين مهم براي آيش سياه بوده و نقش مهمي در تأمين نياز غـذايي انسان، به‌ويژه براي افراد كم‌درآمد دارد. اين تحقيق باهدف بررسي تأثير تاريخ كاشت بر عملكرد دانه ارقام زراعي نخود ديم در سال زراعي 94-1393 اجرا شد. آزمايش به‌صورت طرح كرت‌هاي خردشده معمولي در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل تاريخ‌هاي كاشت 20 اسفند، 5 فروردين و 20 فروردين به‌عنوان عامل اصلي و ارقام زراعي عادل، آرمان، آزاد و بيونيج به‌عنوان عامل فرعي بودند. نتايج نشان داد با تأخير در تاريخ كاشت از 20 اسفند به 20 فروردين تمام ويژگي‌هاي ارزيابي شده به شكل معني‌داري كاهش يافتند. ارقام نخود نيز ازنظر ويژگي‌هاي بررسي شده با يكديگر تفاوت معني‌دار داشتند. نتايج برش‌دهي اثرات متقابل نشان داد كه ارقام نخود در تاريخ‌هاي كاشت مختلف ازنظر ويژگي‌هاي مرفوفيزيولوژيكي با يكديگر تفاوت داشتند، به‌طوري‌كه رقم جديد عادل از كارآمدي بالاتري نسبت به ساير ارقام برخوردار بود. بيش‌ترين ماده خشك كل (5917.3 كيلوگرم در هكتار) و بيش‌ترين عملكرد دانه (2493.3 كيلوگرم در هكتار) به تاريخ كاشت 20 اسفند و رقم عادل و كم‌ترين ماده خشك كل (1200.0 كيلوگرم در هكتار) و كم‌ترين عملكرد دانه (337.3 كيلوگرم در هكتار) به تاريخ كاشت 20 فروردين و رقم بيونيج متعلق بود. به‌نظر مي‌رسد رقم عادل به‌علت برخورداري از ويژگي هاي برتر مرفولوژيكي نسبت به ساير ارقام به‌ويژه در كشت زودهنگام به‌دليل بهره‌وري بهتر از شرايط محيطي مي‌تواند به‌عنوان رقم زراعي مطلوب در نظر گرفته شود.