بررسي مقاومت القايي در گندم، Triticum aestivum L. نسبت به شتۀ سبز گندم، Sitobion avenae Fabricius Hem.: Aphididae در شرايط آزمايشگاهي

Study of induced resistance in wheat, Triticum aestivum L., to English grain aphid, Sitobion avenae (Fabricius) (Hem.: Aphididae) under laboratory conditions

شتۀ سبز گندم، (Sitobion avenae (Fabricius، يكي از آفات مهم غلات دانه­ريز به‌ويژه گندم است. پارامتر (فراسنجه)هاي زيستي شته درون اتاقك رشد تنظيم­ شده در دماي 2±25 درجۀ سلسيوس، رطوبت نسبي 5±60 درصد و دورۀ نوري 14:10 (روشنايي: تاريكي) در قالب طرح كامل تصادفي و آزمايش كرت­هاي خرد شده تعيين شد. عامل اصلي شامل دو رقم گندم (ساي­سونز و شيرودي) و عامل فرعي عبارت از مدت­ زمان­هاي پيش آلودگي (0، 2، 4، 6، 8 روز) بود. نتايج نشان داد، بين تيمارها از نظر پارامترهاي نرخ خالص توليدمثل (R0)، نرخ ذاتي افزايش جمعيت(rm) ، نرخ متناهي افزايش جمعيت (λ)، مدت‌زمان دو برابر شدن جمعيت (DT) و ميانگين مدت‌زمان يك نسل T) S. avenae ) اختلاف معني­ داري وجود دارد.بيشترين و كمترين مقدار rm در رقم ساي­سونز به ترتيب در شاهد (0/092 بر روز) و تيمار 6 روز پيش­آلودگي (0/063 بر روز) مشاهده شد. همچنين، در رقم شيرودي بيشترين و كمترين مقدار rm شته به ترتيب در شاهد (0/216 بر روز) و تيمار شش روز پيش ­آلودگي (0/157 بر روز) به دست آمد. بنابراين، مي­توان نتيجه گرفت كه آلودگي­ هاي پيشين گندم به مدت شش روز ضمن القاي مقاومت، نرخ رشد جمعيت شته را كاهش مي­دهد و در برنامۀ مديريت تلفيقي يا IPM اين آفت مي­تواند مفيد واقع شود.

English grain aphid, Sitobion avenae (Fabricius), is an important pest of cereal, particularly wheat. The biological parameters of aphid were determined in a growth chamber at 25±2° C, 60±5% R. H. and 14:10 (L: D) conditions in a completely randomized design as a split plot experiment. The main factor was wheat cultivars of Sysonz and Shiroodi, and the subplot consisted of five different pre- infestation periods (0, 2, 4, 6 and 8 days). The results indicated significant differences among the treatments in the aspect of net reproductive rate (R0), intrinsic rate of increase (rm), finite rate of increase (λ), doubling time (DT) and mean generation time (T) of S. avenae. The highest and lowest rm in Saysonz cultivar was observed on control (0.092 d-1) and 6 days pre- infestation period treatment (0.063 d-1), respectively. Also, the highest and lowest rm in Shiroodi cultivar was obtained on control (0.216 d-1) and 6 days pre- infestation period (0.157 d-1), respectively. Therefore, it was concluded that the prior infestation of the wheat plants by this aphid for a 6 days period, can reduce population growth rate of the aphid and so it can be used in the IPM of the aphid.