نقش ميانجي استرس، اضطراب و افسردگي در رابطه بين آلكسي‌تايمي و سوء هاضمه عملكردي

Mediating Role of Stress, Anxiety, and Depression in Relation Between Alexithymia, and Functional Dyspepsia

زمينه و هدف : سوء هاضمه عملكردي، نوعي اختلال مزمن دستگاه گوارش فوقاني است كه نابهنجاري عضوي و يا بيوشيميايي آن را تبيين نمي‌كند. پژوهش حاضر با هدف ارزيابي نقش ميانجي استرس، اضطراب و افسردگي در رابطه بين آلكسي‌تايمي و سوء هاضمه عملكردي انجام شد. مواد و روش‌ها: اين مطالعه از نوع همبستگي بود و در آن 224 بيمار زن و مرد مبتلا به سوء هاضمه عملكردي به روش نمونه‌گيري در دسترس و با توجه به معيارهاي ورود، انتخاب شدند. استرس، اضطراب و افسردگي بيماران با استفاده از فرم 21 سؤالي مقياس افسردگي، اضطراب، استرس (21-Depression Anxiety Stress Scales يا 21-DASS)، آلكسي‌تايمي به وسيله پرسش‌نامه‌ آلكسي‌تايمي Toronto (Toronto Alexithymia Scale يا TAS) و شدت سوء هاضمه عملكردي پس از تشخيص اوليه پزشك فوق تخصص گوارش، با استفاده از پرسش‌نامه شاخص شدت علايم گوارشي (Gastrointestinal symptom rating scale يا GSRS) ارزيابي گرديد. در نهايت، داده‌ها در نرم‌افزار SmartPLS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته‌ها: آلكسي‌تايمي تأثير مستقيمي بر شدت سوء هاضمه عملكردي داشت (ميزان تأثير: 44/0). همچنين، آلكسي‌تايمي با ميانجي‌گري افسردگي (20/0) و اضطراب (17/0)، بر شدت سوء هاضمه در سطح اطمينان 95 درصد تأثير گذاشت، اما به دليل معني‌دار نبودن ضريب مسير بين متغير استرس و سوء هاضمه عملكردي (96/1 > T)، تأثير غير مستقيم آلكسي‌تايمي بر شدت سوء هاضمه عملكردي با ميانجي‌گري استرس تأييد نشد. نتيجه‌گيري: نتايج به دست آمده نشان دهنده اهميت نقش عوامل روان‌شناختي (آلكسي‌تايمي، اضطراب و افسردگي) در سوء هاضمه عملكردي مي‌باشد.

Aim and Background: Functional dyspepsia is a chronic disorder of the upper gastrointestinal tract that anatomical or biochemical abnormalities do not explain it. The purpose of this study was to assess the mediating role of stress, anxiety, and depression in the relationship between Alexithymia and functional dyspepsia. Methods and Materials: This research was a correlational study. 224 male and female patients with functional dyspepsia were selected by available sampling method according to the inclusion criteria. Stress, anxiety, and depression in patients were evaluated by Depression Anxiety Stress Scale (21-item) (DASS-21); Alexithymia was evaluated by Toronto Alexithymia Scale (TAS); and after primary diagnosis of gastroenterologist, severity of functional dyspepsia was evaluated by Gastrointestinal Symptom Rating Scale (GSRS). Finally, data analysis was performed using SmartPLS software. Findings: Alexithymia directly affected the severity of functional dyspepsia (effect size: 0.44). Moreover, Alexithymia by mediation of depression (0.20) and anxiety (0.17) affected the severity of dyspepsia at the level of 95% confidence interval (CI). However, because of the insignificance of path coefficient between the variables of stress and functional dyspepsia (T-value < 1.96), the indirect effect of the Alexithymia on the severity of functional dyspepsia with the mediation of stress was not confirmed. Conclusions: The findings of this study indicate the important role of psychological factors (Alexithymia, anxiety, and depression) in functional dyspepsia.