بهينه سازي هزينه انفجار در معادن سنگ آهك با الگوريتم PSO

پيش بيني و بهينه سازي هزينه انفجار براي رسيدن به خردايش مطلوب با در نظر داشتن كنترل پيامدهاي نامطلوب ناشي از انفجار قابل توجه است. در اين پژوهش با جمع آوري داده هاي انفجار از 6 معدن سنگ آهك در ايران با استفاده از رگرسيون چند متغيره غير خطي با ارائه مدلي به منظور پيش بيني هزينه انفجار پرداخته شد. اين مدل در مقايسه با مدل رگرسيون چند متغيره خطي ضريب همبستگي بالاتري (0.913) و جذر متوسط مربعات خطا كمتري (1089) دارد و مدل غيرخطي در مقايسه با مدل خطي تطابق بهتري را با هزينه‌هاي واقعي انفجار نشان مي دهد. براساس آناليز حساسيت انجام گرفته، فاصله‏داري و تعداد چال‌ها به ترتيب بيشترين و كمترين تأثير را بر روي مدل هزينه انفجار داشتند. هم‏چنين در اين پژوهش با استفاده از روش رگرسيون چند متغيره غيرخطي علاوه بر دست‏يابي به تابع هزينه انفجار، توابع محدودكننده‌ مورد نظر در انفجار شامل خردايش، پرتاب سنگ و عقب زدگي مدل و اين توابع به عنوان ورودي در الگوريتم فرا ابتكاري تراكم ذرات ((PSO براي بهينه سازي هزينه انفجار استفاده شد. با استفاده از اين روش فاصله‏داري، تعداد و طول چال‏ها به ترتيب 3.6 متر، 462 حلقه و 13 متر به‌عنوان پارامترهاي طراحي انفجار و متوسط دانه بندي، پرتاپ سنگ و عقب زدگي به ترتيب 44 سانتي‌متر، 84.5 متر و 3.6 متر به عنوان محدوديت هاي انفجار و هزينه انفجار 6235 ريال بر تن به دست آمد كه منجر به كاهش 12.9 درصدي هزينه انفجار و كنترل بهينه پيامدهاي نامطلوب ناشي از انفجار شد.