تاثير باكتريهاي حل كننده فسفات در سينتيك آزاد شدن فسفر از خاك ريزوسفري ريشه نيشكر و همبستگي پارامترهاي آن با منابع مختلف فسفر خاك

به‌منظور بررسي اثرات ريزوسفري ريشه نيشكر در سينتيك آزاد شدن فسفر از خاك و نيز اثر فعاليت باكتري‌هاي حل كننده فسفات و گذشت زمان بر روي آن، آزمايش گلخانه‌اي با كشت گياه نيشكر انجام شد. در اين مطالعه كود فسفر در سه سطح (شاهد (P0)، 50 درصد (P50) و 100 درصد (P100) (200 كيلوگرم در هكتار) و نيز از دو سويه باكتري انتروباكتر كلوآسه R13 (R13) و انتروباكتر كلوآسه R33 (R33) استفاده و در نهايت گياه نيشكر در سه مقطع زماني 60، 95 و 140 روز پس از كشت، برداشت شد. آزمايش با 81 گلدان به‌صورت طرح فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار انجام شد. بررسي سينتيك آزاد شدن فسفر در بازه زماني 30 تا 5760 دقيقه به‌صورت عصاره‌گيري متوالي انجام شد. نتايج نشان داد كه فسفر تجمعي آزاد شده با افزايش مصرف كود فسفر و حضور باكتري‌هاي حل كننده فسفات، بيش‌تر بود و اين اختلاف با گذشت زمان كاهش يافت. برازش داده‌هاي آزاد شدن فسفر از خاك ريزوسفري نشان داد كه معادلات مرتبه دوم و تابع توان قابليت بيش‌تري در توصيف آزاد شدن فسفر از خاك اطراف ريشه نيشكر دارا بودند. در شرايط كمبود فسفر قابل دسترس در خاك (P0)، ضرايب a و ab در معادله تابع توان در حضور باكتري‌ها افزايش يافته بودند. هم‌چنين اين ضرايب با گذشت زمان روند كاهشي را نشان دادند. از بررسي همبستگي ضرايب معادلات سينتيكي و پارامترهاي گياهي مانند وزن خشك اندام هوايي، وزن خشك ريشه، غلظت فسفر گياه، مقدار فسفر جذب شده از منابع مختلف فسفر قابل دسترس، فسفر پخشيده شده به سطح ريشه و فسفر نامحلول، مي‌توان نتيجه گرفت كه با افزايش ضرايب b و ab در معادله تابع توان، مقادير فسفر از منابع قابل دسترس در ريزوسفر نيشكر كاهش يافته و سهم منابع نامحلول فسفر افزايش مي‌يابد. هم‌چنين باكتري‌هاي حل كننده فسفات تأثير مثبتي را در افزايش سرعت آزاد شدن فسفر در ريزوسفر نيشكر نشان دادند.