بررسي تغييرات مكاني برخي ويژگي‌هاي خاك و ارتباط آن با عملكرد چاي در منطقه فومن گيلان

شناخت تغييرپذيري مكاني ويژگي‌هاي خاك به منظور شناسايي علل اساسي تغييرپذيري عملكرد و اجراي مديريت صحيح مزارع و باغات، براي دستيابي به توليد بيشتر و مديريت پايدار اراضي، امري ضروري است. در اين پژوهش، تغييرات مكاني برخي ويژگي‌هاي خاك و ارتباط آن با عملكرد چاي در منطقه فومن استان گيلان مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور، نمونه‌‌برداري خاك از عمق صفر تا 40 سانتي‌متري در 70 نقطه مشاهداتي از يك باغ چاي و نمونه‌برداري از برگ سبز چاي در پلاتي به وسعت 4 متر مربع به مركزيت محل‌هاي نمونه‌برداري خاك انجام شد. ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك و عملكرد چاي بر اساس روش‌هاي استاندارد تعيين شدند. به منظور روشن شدن اثر تجمعي ويژ‌گي‌هاي فيزيكوشيميايي خاك بر عملكرد چاي، نواحي مديريتي تعيين شدند. پهنه‌بندي متغيرهاي مورد مطالعه با استفاده از روش كريجينگ معمولي صورت گرفت. نتايج نشان داد كه pH كمترين (1/5 درصد) و پتاسيم قابل استفاده خاك بيشترين (2/37 درصد) ضريب تغييرات را دارند. پس از برازش مدل‌هاي مناسب بر تغييرنما‌ها، وابستگي مكاني متوسط و قوي براي تمامي ويژگي‌هاي مورد بررسي به‌دست آمد. بر اساس نتايج ضرايب همبستگي، عملكرد چاي با درصد كربن آلي و پتاسيم قابل استفاده خاك همبستگي مثبت (به‌ترتيب 53/0 و 37/0) و با pH خاك همبستگي منفي (45/0) نشان داد. شباهت پراكنش مكاني عملكرد چاي با الگوي توزيع مكاني pH، كربن آلي و پتاسيم قابل استفاده خاك، بيانگر همبستگي مكاني اين ويژگي‌ها با عملكرد چاي در منطقه مي‌باشد. نتايج فوق نشان‌دهنده تأثير قابل توجه ويژگي‌هاي خاكي به ويژه pH، كربن آلي و پتاسيم قابل استفاده خاك بر عملكرد چاي مي‌باشد. پهنه‌بندي منطقه مطالعاتي بر اساس اثرات تجمعي تغييرات مكاني ويژگي‌هاي خاك به سه ناحيه مديريتي، توانست روند تغييرات مكاني عملكرد در سطح منطقه را توجيه كند. بنابراين، پهنه‌بندي تغييرات مكاني ويژگي‌هاي خاك در باغات چاي، مي‌تواند در شناسايي منابع اصلي تغييرپذيري عملكرد محصول و تعيين نواحي مديريتي به منظور دستيابي به اصول كشاورزي پايدار و دقيق به‌كار گرفته شود.