بهبود اندام‌زايي شاخساره نابه‌جا و تشكيل پينه از ريزنمونه‌هاي برگ اطلسي دورگه (.Petunia hybrida L) با استفاده از بنزيل آدنين (BA) و نفتالن استيك اسيد (NAA)

Improved Adventitious Shoot Organogenesis and Callus Production from Leaf Explants of Petunia hybrida L. by Benzyladenine (BA) and Naphthalene Acetic Acid (NAA)

گل اطلسي يكي از گونه‌هاي زينتي، با پتانسيل بالاي اقتصادي است. يكي از روش‌هاي مناسب براي تكثير و به‌نژادي آن، ريزافزايي (كشت بافت) است. در اين پژوهش اثر غلظت‌هاي متفاوت بنزيل‌آدنين (BA) به‌تنهايي و در تركيب با غلظت‌هاي مختلف نفتالن استيك اسيد (NAA) بر باززايي شاخساره نابه‌جا و تشكيل پينه در اطلسي دورگه بررسي شد. با اين هدف، ريزنمونه‌هاي قطعات برگ از دانهال‌هاي درون‌شيشه‌اي، روي محيط كشت موراشيگي و اسكوگ (MS) داراي غلظت‌هاي متفاوت BA (صفر، 0/5، 1 و 2 ميلي‌گرم در ليتر) به‌تنهايي و در تركيب با NAA (غلظت‌هاي صفر، 0/1، 0/2 و 0/4 ميلي‌گرم در ليتر) كشت شدند. كشت‌ها به‌مدت دو هفته در تاريكي گذاشته و سپس به روشنايي منتقل شدند. پس از گذاشت 20 روز از روشنايي، نتايج نشان داد كه BA و NAA اثر معني‌داري بر درصد باززايي، تعداد، طول و وزن تر شاخساره و نيز وزن تر پينه دارند. در استفاده از BA به‌تنهايي، غلظت‌هاي پايين‌تر آن در باززايي شاخساره مؤثرتر بود، اما در تركيب با NAA، غلظت‌هاي بالاتر آن نتايج مناسب‌تري داشت. بيشترين ميزان باززايي شاخساره در محيط كشت‌هايي به‌دست آمد كه داراي غلظت بيشتري از BA نسبت به NAA بودند. بيشترين تعداد و وزن تر شاخساره به‌ازاي هر ريزنمونه (18 عدد) در محيط كشت MS داراي دو ميلي‌گرم در ليتر BA و 0/4 ميلي‌گرم در ليتر NAA مشاهده شد. بيشترين طول شاخساره (5/10 سانتي‌متر) در محيط كشت MS با 0/5 ميلي‌گرم در ليتر BA همراه با 0/2 ميلي‌گرم در ليتر NAA به‌دست آمد. همچنين بيشترين وزن تر پينه در محيط كشت MS داراي 0/5 ميلي‌گرم در ليتر BA همراه با 0/4 ميلي‌گرم در ليتر NAA مشاهده شد. بنابراين، مي‌توان براي باززايي مستقيم شاخساره و تكثير وسيع اطلسي از ريزنمونه هاي برگ، محيط كشت MS داراي 2 ميلي‌گرم در ليتر BA همراه با 4/0 ميلي‌گرم در ليتر NAA را پيشنهاد كرد.

Petunia (Petunia hybrida) is an ornamental plant species of high economic potential. One of the appropriate methods for propagation and breeding of petunia is tissue culture. This experiment was conducted to investigate the effects of different concentrations of benzyl adenine (BA) either alone or in combination with different concentrations of naphthalene acetic acid (NAA) on the regeneration of adventitious shoots and callus production in Petunia hybrida. For the regeneration of adventitious shoots and callus production, leaf segment explants taken from germinated seeds were cultured on MS basal media supplemented with different concentrations of BA (0.1, 0.4, 0.8 mg L-1) solely and/or in combinations with and NAA (0, 0.1, 0.2 and 0.4 mg L-1). Cultures were incubated under dark conditions for two weeks and then transferred to light condition. After 20 days of keeping in the light condition, the results showed that BA and NAA had significant effect on shoot regeneration. When BA applied alone, the lowered concentrations were effective in shoot regeneration, however when used in combination with NAA, its increased concentrations were more suitable. The greatest percentage of shoot regeneration was recorded in the medium with high level of BA to NAA. The highest number and fresh weight of shoots (18 shoots per explant) were obtained in MS medium supplemented with 2 mg L-1 BA + 0.4 mg L-1 NAA. The greatest shoot length (5.1 cm) was obtained in MS medium containing 0.5 mg L-1 BA + 0.2 mg L-1 NAA. Also, the greatest callus fresh weight was observed in MS medium supplemented with 0.5 mg L-1 BA + 0.4 mg L-1 NAA. Therefore, MS medium supplemented with 2 mg L-1 BA combined with 0.4 mg L-1 NAA could be suggested for direct shoot regeneration and large scale propagation of petunia from leaf explants.