كليدواژه :
آنزيم آنتي اكسيدان , تنش كم آبياري , سيليسيم , شاخص سبزينگي , محتواي نسبي آب برگ
چكيده فارسي :
تنش كم‌آبياري مهم‌ترين تنش غير‌زنده اثرگذار در توليد محصولات زراعي است. سيليسيم دومين عنصر موجود در خاك است كه داراي اثرات مفيدي در افزايش تحمل گياهان به تنش‌هاي زنده و غير‌زنده است. به‌منظور بررسي اثر اين عنصر در افزايش تحمل به شرايط كم‌آبياري در گندم، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز در سال 95-1394 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل چهار رقم گندم شيراز، افق، سيروان و بهاران و محلول‌پاشي سيليسيم در دو سطح صفر (شاهد) و سه ميلي‌مولار و سه سطح تنش كم‌آبياري (ظرفيت مزرعه‌اي،40 و60 درصد نياز آبي گياه) بودند. نتايج نشان داد كه تنش كم‌آبياري موجب كاهش طول سنبله (31 درصد)، ماده خشك هر بوته (41 درصد)، عملكرد دانه (25 درصد)، شاخص سبزينگي (11 درصد)، محتواي نسبي آب برگ پرچم (24 درصد)، فعاليت آنزيم‌هاي كاتالاز (24 درصد)، پراكسيداز (70 درصد) و سوپراكسيد ديسموتاز (41 درصد) شد. ارقام بهاران و سيروان از نظر شاخص سبزينگي و فعاليت آنزيم پراكسيداز برتري نشان دادند. ليكن، كاربرد سيليسيم به‌صورت محلول‌پاشي در غلظت سه ميلي‌مولار باعث جبران خسارت ناشي از تنش كم‌آبياري شد. محلول‌پاشي سيليسيم با افزايش تمامي ويژگي‌هاي بالا از جمله آنتي‌اكسيدان‌ها همراه بود. برتري رقم‌هاي بهاران و سيروان، به‌عنوان ارقام متحمل به تنش كم‌آبياري و افق در بيشتر ويژگي‌هاي اندازه‌گيري شده بر رقم شيراز مشهود بود. نتايج نشان داد كه محلول‌پاشي سيليسيم با افزايش فعاليت آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني موجب كاهش اثرات منفي تنش كم‌آبياري شد.
چكيده لاتين :
Water stress is the most important abiotic stress in crop production. Silicium (Si) is the second most abundant element
in the soil with beneficial effects on plant tolerance to biotic and abiotic stresses. In order to evaluate the effect of this
element in increasing tolerance to water deficit in wheat, a factorial experiment was conducted based on a completely
randomized design with three replications in the greenhouse of College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran.
Treatments included four wheat cultivars, Shiraz, Sirvan, Ofogh, Baharan, foliar silicon application in two-levels, zero
(control), and 3 mM, and three levels of water deficit (field capacity, 40% and 60% of field capacity). The results
showed that water deficit reduced spike length (31%), dry matter per plant (41%), grain yield (25%), greenness index
(11%), flag leaf relative water content (24%), catalase (24%), peroxidase (70%) and superoxide dismutase activity
(41%). Baharan and Sirvan cultivars were superior for greenness index and peroxidase activity. However, foliar silicon
application at 3 mM concentration ameliorated the negative impacts of water deficit stress. Foliar application of silicon
enhanced all the above parameters including antioxidants. For a majority of the measured characteristics, it was evident
that Baharan and Sirvan, as water deficit tolerant cultivars, and Ofogh, were superior compared to Shiraz cultivar. The
results showed that foliar application of silicon increased the activity of antioxidant enzymes and as a result ameliorated
the negative impacts of water stress.
