بررسي مقابله‌اي رده‌ شناختي همگاني‌ هاي گرينبرگ در گونه‌هاي تركي رزن، تبريز و استانبولي

A Typological Contrastive Study of Greenbergian Universals in Turkish Dialects of Razan, Tabriz and Istambul

هدف از نگارش مقالۀ حاضر، راستي آزمايي همگاني هاي گرينبرگ و بررسي شمول آن ها در حوزه هاي ترتيب واژه و مقوله هاي تصريفي در سه گونۀ تركي رزن، تبريز و استانبولي است كه از زيرشاخه هاي زبان تركي محسوب مي شوند. دو گونۀ اول در منطقۀ غرب و شمال غرب ايران، در دو خطۀ مجزا به لحاظ جغرافيايي، واقع شده اند و گونۀ سوم، زبان رسمي كشور تركيه است. در رسيدن به اهداف پژوهش، داده هاي هر سه گونه، به روش مصاحبه با گويشوران بومي، ضبط صدا و آوانگاريِ داده ها ثبت و 45 همگاني گرينبرگ به صورت هدفمند در داده هاي جمع آوري شده مورد بررسي قرار گرفت. نتايج پژوهش بيانگر آن است كه با وجود دوري منطقۀ جغرافيايي، سه گونۀ مورد بررسي قرابت بسياري را درحوزه هاي نحوي، صرفي و رده شناسي آشكار مي سازند. البته تفاوت هايي نيز ميان سه گونه به ويژه گونۀ تركي استانبولي با دو گونۀ ديگر ديده مي شود كه مهم ترين آنان در حوزۀ واژگاني است. آمار و نتايج كاربردي اين تحليل طي تحقيق ارائه شده است. بر اساس نتايج اين تحقيق از 45 همگاني گرينبرگ، 18 همگاني در داده ها كاربرد دارد و از اين مجموعه حدود 40 درصد از همگاني ها مورد تاييد است. البته درصد مذكور در حوزه هاي متفاوت صرفي، رده شناختي و نحوي متفاوت است كه در متن تحقيق مورد تبيين قرار گرفته است.

This paper aims at investigating and analyzing the coverage of Greenbergian universals in word order and inflectional categories within Razan, Tabriz and Istanbuli dialects of Turkish. The selected Iranian Turkish varieties are located in the western and northwestern regions of Iran and Istanbuli Turkish is placed in Turkey. To achieve the research goals, the data gathering has been performed via interview, voice recording and transcription. In continue, all the 45 Greenbergian universals have been examined on the selected data. In spite of their geographical distances, the research results demonstrate syntactic, morphological and typological similarities among the three varieties under consideration; although some differences are observed and notified therein, the most important one in the lexicon part. The data analysis illustrates the application of 18 universals within the data, among which around 40 percent are confirmed; although the percentage varies in syntactic, morphological and typological areas, which is demonstrated within the paper.