تأملي بر اسكان زائران در شهر مشهد

در مجموعه خدمات ميزباني گردشگران، اسكان يكي از مهم ترين عناصر به شمار مي آيد. از آن جا كه كيفيت اقامتگاه، تأثير عميقي بركيفيت زندگي گردشگران در مقصد دارد، يكي از مهم ترين انتخاب هاي گردشگران است. مشهد، مقصدي شناخته شده است كه طيف متنوعي از گزينه هاي اقامتگاهي را در اختيار زائران قرار مي دهد. با اين حال تاكنون توصيف جامعي از توزيع زائران در انواع اقامتگاه ها، نحوه ي انتخاب اقامتگاه، هزينه ها و ميزان رضايت از اين انتخاب ها ارائه نشده است. براي ارائۀ تصويري شفاف از وضعيت اسكان زائران ايراني در مشهد، داده‌هايِ طرح پژوهشي «بررسي كيفيت اقامت و ترجيحات زائران ايراني در مدت حضور در شهر مشهد» مبناي تحليل ثانويه قرار گرفت. در پيمايش مزبور تمامي زائران ايراني شهر مشهد در سه فصل سال 1389 و يك فصل سال 1390 جامعۀ آماري پژوهش را تشكيل مي‌دهند. جمعيت نمونه شامل 1600 زائر ايراني در شهر مشهد در فصل‌هاي تابستان 1389، پاييز 1389، زمستان 1389 و بهار 1390 بود كه به روش تصادفي سيستماتيك انتخاب شدند. در اين مقالهبا الهام از گونه شناسي كوهن از گردشگران كه بر مبناي مفهوم جامعه شناختي «نهادي شدن» پيشنهاد شده است، انواع اقامتگاه هاي زائران طبقه بندي شد.يافته‌ها نشان مي دهد مسأله اسكان در اولويت نخست 81.85 درصد زائران است. با تمركز بر روي آن دسته از زائراني كه هزينۀاسكان‌شان صفر نبود، مشخص شد هزينۀ اسكان، رتبۀ اول هزينۀ سفر آن‌ها را به خود اختصاص داده است؛ يعني حدود يك‌سومهزينه‌هاي سفر(35 درصد). تحليل بر روي همين گروه نشان داد ميانگين هزينه سرانه اسكان در مدت حضور در شهر مشهد 515000 ريال بوده است. در ميان زائران 27.5 درصد با مراجعة اتفاقي و 23 درصد بر اساس تجربة سفر قبلي و 17.5 درصد از طريق دلال ها محل اقامت‌شان را پيدا كرده بودند. اين درحالي است كه تنها 11.5 درصد زائران به كمك ستاد اسكان، رزرو از شهر مبدأ و راهنماي زائر به اقامتگاه هايشان هدايت شده بودند. از ميان امكانات موجود در اقامتگاه، زائران بيش از همه از وضعيت امنيت اقامتگاه خود راضي بودند.