تحليل سيستمي اثرات مثبت و منفي توسعه گردشگري ايران با رويكرد آينده پژوهي

گسترش صنعت گردشگري علاوه بر ابعاد مثبت مي تواند ابعاد منفي بسياري نيز در زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي فرهنگي و زيست محيطي در پي داشته باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش تحليل ساختاري، به مرور و تجزيه و تحليل پژوهش هاي پيشين و نظرات كارشناسان پرداخته است. هدف اصلي اين مقاله شناسايي و اولويت بندي اثرات مثبت و منفي گردشگري در مقياس ملي و در جريان روند توسعه گردشگري ايران است. اين اثرات شامل اثرات اقتصادي (افزايش درآمد، ايجاد اشتغال، افزايش هزينه هاي زندگي، ايجاد تورم و غيره)، اثرات اجتماعي فرهنگي (افزايش مشاركت و سرمايه اجتماعي، احياي ارزش هاي محلي، افزايش شكاف اجتماعي، مصرف گرايي و غيره) و اثرات زيست محيطي (بهبود كيفيت محيط، ترويج معماري سبز، كاهش سطح سرانه هاي طبيعي، كاهش ظرفيت تحمل فيزيكي و غيره) است. به منظور تجزيه و تحليل داده ها از تحليل سيستمي در محيط نرم افزار Micmac استفاده شده است. پژوهش حاضر ضمن ارائه و تنظيم مهم ترين عوامل تأثيرگذار و تأثيرپذير در ابعاد اقتصادي، زيست محيطي و اجتماعي فرهنگي، حاكي از آن است كه براي رسيدن به يك سيستم پايدار در گردشگري توجه به اثرات منفي تأثير گذار به ويژه در حوزه زيست محيطي در درجه اول اهميت قرار دارد و در مرحله دوم مي بايد بر كاهش اثرات دو وجهي و ريسك به جهت غيرقابل پيش بيني بودن، تمركز شود.