شبيه‌سازي و بررسي تغييرات فصلي كيفيت آب رودخانه طالقان با استفاده از مدل رياضي

Simulation and Evaluation of Seasonal Variations of Water Quality in Taleghan River Using a Mathematical Model

يكي از عوامل اصلي كه موجب آلودگي منابع آبي مي‌‌شود تخليه مواد زايد ناشي از فعاليت‌­هاي انساني در اين منابع است. در اين تحقيق به‌منظور بررسي آثار تخليه آلودگي‌هاي در رودخانه طالقان از مدل Qua12kw براي شبيه‌سازي و بررسي تغييرات فصلي كيفيت آب رودخانه استفاده شد و داده‌هاي كيفي جمع‌آوري شده از اين رودخانه در دو ماه شهريور و بهمن به‌عنوان ماه‌­هاي كم‌آب و پرآب مدل شد. نتايج بررسي‌ها نشان داد كه مقدار اكسيژن محلول در شهريور از 4/5 تا 6/52 ميلي­‌گرم بر ليتر تغيير مي­‌كند و در بهمن­‌ماه مقدار آن از 4/8 تا 5/3 تغيير مي‌كند كه ميزان كاهش اكسيژن در فصل پرآبي به‌علت تخليه زهاب ناشي از شسته شدن زمين‌هاي كشاورزي اطراف رودخانه بوده است، همچنين مقادير BOD در فصل پرآبي از 6 تا 31 ميلي­‌گرم بر ليتر و در فصل كم‌آبي از 10 تا 26 ميلي­‌گرم بر ليتر تغيير مي‌كند كه اين تغييرات به‌دليل رقيق شدن جريان رودخانه در فصل پرآبي است. بررسي مقادير pH در فصول كم‌آبي و پرآبي نيز نشان مي‌­دهد كه آب رودخانه طالقان در فصول پرآب قليايي­‌تر از فصول كم آب است كه اين به‌دليل وجود آلودگي‌­هاي غيرنقطه‌­اي يا همان وارد شدن كودهاي شيميايي ناشي از شست‌و‌شوي زمين‌هاي كشاورزي در اثر بارندگي است. بررسي تغييرات EC رودخانه طالقان نشان داد كه تغييرات اين پارامتر در فصول پرآب و كم‌آب قابل توجه نيست. همچنين دماي آب در بهمن‌ماه بين 3 تا 10 درجه و در شهريورماه بين 19 تا 25 درجه متغير است.

One of the factors leading to the contamination of water resources is human activity, producing waste materials. In this paper, the effects of contamination on the water quality of Taleghan River, was simulated using of Qua12k model and the seasonal changes were evaluated. The qualified data collected during two months, August (as the dry season) and February (as the wet season), were used in the modelling. The results showed that the dissolved oxygen change was in the range of 4.5-6.52 mg/L in August. However, it changed between 4.8-5.3 mg/l in February and this reduction in the wet season was due to the run off deposition and the seepages of farmland near the river. Furthermore, BOD in the wet season and the dry season changed by 6-31 and 10-26 mg/l, respectively. These changes were due to the sewage dilution in flow during the wet season. Evaluation of the pH values in wet and dry seasons also showed that water of the river was more alkaline in the wet season, which is due to the effect of non-point resources or the fertilizer entrance after farm land bleaching by rain. Evaluation of Taleghan river EC variation also showed these changes were not significant during the wet and dry seasons. Water temperature was altered by 3-100C and 19-250C, respectively, in February and August.