ارزيابي آسيب پذيري بافت هاي شهري از خطر زلزله (مطالعه ي موردي: بافت قديم شهر زنجان)

The vulnerability assessment of urban fabric in earthquake against (a case study: old fabric of Zanjan city).

واقع شدن شهر زنجان بر روي كمربند زلزله ي آلپ – هيماليا از يك سو و قرارگرفتن چندين گسل فعّال در اطراف آن از سوي ديگر ، ضرورت انجام بررسي هاي مربوط به آسيب پذيري لرزه اي اين شهر را آشكار مي كند. با توجّه به اهمّيّت موضوع ارزيابي آسيب پذيري شهرها در برابر زلزله ، در اين مقاله سعي شده است تا با بكارگيري روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) ، برآورد مناسبي از آسيب پذيري بافت قديم شهر زنجان در برابر زلزله با استفاده از ويژگي هاي كالبدي و عناصر اصلي و رفتاري ساختماني و تعيين تأثير هر كدام از آن ها در ميزان آسيب پذيري ارائه شود. روش مطالعاتي اين تحقيق مبتني بر مطالعات كتابخانه اي و ميداني بوده و از منابع اطّلاعاتي طرح تفصيلي شهر زنجان و بهنگام سازي آن با استفاده از يافته هاي ميداني نگارندگان استفاده گرديد. تحليل هاي صورت گرفته در پژوهش حاضر مبتني بر تلفيق تحليل سلسله مراتبي در محيط نرم افزار ARCGIS بوده است. نتايج به دست آمده ، نشان داد كه حدود 67/1 درصد از واحدهاي ساختماني بافت قديم شهر زنجان داراي آسيب پذيري خيلي زياد ، 9/7 درصد زياد، 1/15 درصد متوسّط ، 22/16 درصد كم و 04/59 درصد داراي آسيب پذيري خيلي كم در برابر زلزله مي باشد. بر اين اساس ، نگارندگان بكارگيري سياست ها و تمهيداتي به منظور تشويق ساكنين در نوسازي و مقاوم سازي واحدهاي مسكوني را از سوي مسئولين و دست اندركاران پيشنهاد نموده اند.

The city of Zanjan due to the geographic location on the Alp – Himalayan earthquake belt and location of this city on several active faults such as Avaj, Soltaniyeh, Tabriz and Hasanabad faults, reveal the need of research on vulnerability to earthquake in this city. Zanajn is a city with an unsafe natural location and it location on the earthquake belt threaten the old fabric of city, then reveal the need of vulnerability study in this district. With attention to the importance of evaluating the vulnerability of city against earthquake, in this research it has tired to by using Analytical Hierarchy Process (AHP) method, a proper estimate to be estimated for the old fabric of Zanjan city vulnerability against earthquake by using the physical feature and behavioral element and determining the effect of each applied criteria in the rate of vulnerability. The result of this research show that 1.67 percent of Zanajn's old fabric have extreme vulnerability, 7.9 percent have high vulnerability, 15.1 have moderate vulnerability, 16.22 percent have low vulnerability and finally 59.04 percent have a too low vulnerability to earthquake.