واكاوي نقش راهبري دانشمندان و حاكمان در بالندگي تمدن اسلامي

A Study of the Strategic Role of Scholars and Rulers in Dynamism of Islamic Civilization

«تمدن اسلامي» اصطلاحي است كه بخش زيادي از تحقيقات تاريخ نگاري و تمدني جهان را به خود اختصاص داده است؛ چيستي و چگونگيِ عوامل رويش، خيزش، شكوفايي و بالندگي تمدن اسلام، سوال هاي مهمي هستند كه دانستن آنها، علاوه بر تسلط بر تاريخ اسلام و ايران، موجب كشف سنت هاي بسيار تمدني در عرصه هاي فرهنگي، سياسي و اجتماعي ميشود. قرن 4 و 5 هجري دوره «بالندگي تمدن اسلامي» است كه به عصر طلايي و رنسانس اسلامي مشهور گرديده و نمودهاي بالندگي آن در بخشهاي مختلف تمدني مانند هنر، معماري، تجارت و بازرگاني و شهرسازي و... متبلور هستند؛ واكاوي و تبيين عوامل و لوازم محوري براي دست يابي به اين تمدن («فرهنگ متعالي اسلام»، «دانشمندان حاذق» و «حاكمان كارآمد»)، از مهم ترين نتايج اين مقاله ميباشد كه با روش توصيفي - تحليلي و منابع مختلف كتابخانه اي انجام شده است. مسأله اصلي در اين پژوهش، «چيستي عوامل محوري در بالندگي تمدن اسلامي» است كه به منظور رهيافتي به چهار چوبي نظري براي راهبري «الگوي اسلامي ايراني پيشرفت»، ذيل «تمدن نوين اسلامي» تدوين شده است، تا از نتايج آن در سياست گذاري ها و تصميم گيري هاي كلان استفاده شود.

The term Islamic civilization has allocated a major part of the world’s historiographical and civilizational research to itself. The nature, mode of growth, rise, blossoming and dynamism of Islamic civilization are significant questions whose knowledge would not only enable one to have a command of the history of Islam and Iran but also would cause the discovery of many civilizational traditions in the cultural, political and social fields. The fourth and fifth centuries (hegira) are the period of dynamism of Islamic civilization, which is known as the Islamic Golden Age and Islamic Renaissance, whose manifestations are reflected in different civilizational arenas such as art, architecture, urban development, etc. This research has been conducted to attain an approach for a theoretical framework for leading the Islamic-Iranian model of progress under the modern Islamic civilization. The main question of this paper is as follows: What are the factors responsible for dynamism of this Islamic civilization? The findings of this paper include better understanding of pivotal factors that paved the way for the development of this civilization, the sublime culture of Islam, professional scientists, and efficient rulers. Descriptive-analytical method has been used for the analysis of the data collected from library sources. The results will be used for major policymaking and decision-making purposes.